Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 3 July 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Plean Fáis 2024-29: Conradh na Gaeilge
1:30 pm
Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source
Tá an cruinniú seo ar siúl mar ghnáthchruinniú i seomra coiste 4 i dTithe an Oireachtais, cé go bhfuil gné fhíorúil ar Microsoft Teams mar chuid de. Tá an Seanadóir Barry Ward, an Teachta Aindrias Moynihan agus an Seanadóir Lorraine Clifford-Lee i láthair, mar aon liom féin. Tá leithscéal faighte againn ón Seanadóir Seán Kyne. Inniu, déanfaimid ár mbreathnú ar an gcáipéis An Plean Fáis: Plean Infheistíochta don Ghaeilge agus don Ghaeltacht 2024-2029 le hionadaithe ó Chonradh na Gaeilge. Leanfaidh an cruinniú seo ar aghaidh go dtí 4.30 p.m. más gá. Fearaim fáilte roimh chomhaltaí an chomhchoiste, roimh Chomhaltaí eile a bheidh ag freastal ar an gcruinniú agus roimh ár lucht féachana ón taobh amuigh. Chomh maith leis sin, fearaim fáilte roimh fhinnéithe an tseisiúin inniu: Julian de Spáinn, ardrúnaí Conradh na Gaeilge; Gráinne Nic Niallais, oifigeach pleanála teanga do bhaile seirbhíse Gaeltachta an Chlocháin Léith agus ball den mheitheal náisiúnta pleanála teanga; agus an t-iar-ollamh airgeadais in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath, an tOllamh Fionnbarra Ó Brolcháin. Tá siad anseo thar ceann Chonradh na Gaeilge. Cuirim ar an taifead go bhfuil na finnéithe ar fad ag freastal ar an gcruinniú ó sheomra coiste 4 laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais.
Sula leanfaimid ar aghaidh, tá dualgas orm na rialacha agus na treoracha seo a leanas a leagan faoi bhráid na bhfinnéithe agus comhaltaí uilig. Meabhraím dóibh a chinntiú go bhfuil a ngutháin shoghluaiste múchta le linn an chruinnithe mar is féidir leis na gléasanna sin cur isteach ar chóras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime an choiste. Tá an rogha ag comhaltaí freastal ar an gcruinniú go fisiciúil sa seomra coiste nó go fíorúil ar Microsoft Teams ar an gcoinníoll, i gcás cruinnithe poiblí, gur óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais a dhéantar sin. Is riachtanas bunreachtúil é sin. Nuair atá siad ag freastal óna n-oifigí, ba chóir dóibh a bhfíseán a bheith ar siúl an t-am go léir agus iad féin le feiscint ar an scáileán. Baineann an coinníoll seo le finnéithe freisin nuair atá siad ag teacht isteach go fíorúil ar Microsoft Teams. Chomh maith leis sin, ba chóir dóibh a chinntiú go mbeidh na micreafóin múchta nuair nach mbeidh siad féin ag caint leis an gcoiste.
Cuirim ar aird na bhfinnéithe go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíocht araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada is atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais agus an fhianaise sin á thabhairt acu ach is fíric é nach féidir le finnéithe brath ar an gcosaint sin agus fianaise á tabhairt acu ó lasmuigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Molaim d’fhinnéithe a bheith cúramach agus fianaise á tabhairt acu. Má ordaím dóibh éirí as fianaise a thabhairt i leith ní áirithe, ba chóir go ndéanfaidh siad amhlaidh láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé againn. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuir siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe seo.
Fiafraítear d’fhinnéithe agus de chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, daoine ná eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainm ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfaí a ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordóidh mé dóibh éirí as an ráiteas láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfidh siad leis an ordú sin láithreach má eisítear é.
Aontaím ar fad leis na rialacha sin. Iarraim anois ar Julian de Spáinn, Fionnbarra Ó Brolcháin agus Gráinne Nic Niallais ráiteas tosaigh a dhéanamh thar ceann an chonartha maidir leis an bplean fáis.
No comments