Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 8 May 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Pleanáil Teanga Laistigh den Ghaeltacht: Plé
Aindrias Moynihan (Cork North West, Fianna Fail) | Oireachtas source
Gabhaim buíochas leis na finnéithe as teacht inniu agus a dtuairimí a roinnt linn mar gheall ar an bpleanáil teanga. Tá sé an-shoiléir go bhfuil an-chuid ar siúl agus feicim go laethúil é chomh maith.
Sa bhaile, tá an t-ádh linn go bhfuil Eibhlín Ní Lionáird an-ghníomhach i gceantar Mhúscraí. Tá sí an-ghnóthach agus torthaí maithe aici. Cloisim ó na finnéithe chomh maith agus caithfidh mé a lua mar gheall ar chuid den obair atá ar siúl ann, mar shampla, an mórmhaisiú gur deineadh le déanaí i gCúil Aodha. Féachann sé b'fhéidir mar rud éigin beag ón taobh amuigh, ach is mór an ní é i measc an phobail. Ceann de na rudaí eile atá bainteach leis ná go gcuireann sé an teanga agus filíocht os comhair daoine. Samhlaigh go bhfuil daoine nach as an gceantar dóibh ag gabháil tríd agus a bhfuil ag féachaint air agus tá daoine fiosrach agus ag fiafraí cad is brí leis nó cad atá ann. Tá sé ag cur na teanga, ealaíne agus filíochta os a gcomhair. Tá an-chuid oibre á déanamh i slite difriúla.
Luaigh na finnéithe go bhfuil riachtanais dhifriúla sna pobail dhifriúla agus ceann de na pobail ná daoine óga agus go mbeadh b'fhéidir club óige agus mar sin de ag teastáil. Chuala mé an pointe a bhí ag finné mar gheall ar an dúshlán ansan. Tá oifigeach óige ag Muintearas agus ag an t-údarás ach níltear scaipthe go cothrom ar fud na tíre. N'fheadar cén teagmháil a bhí ag na finnéithe mar oifigigh pleanála teanga lena leithéid de Mhuintearas agus an t-údarás mar gheall air sin chun cinntiú go mbeadh freastal ar a bpobail féin nó an mbeadh deiseanna ansan. Bheadh suim agam cloisteáil ó na finnéithe faoi sin.
Chomh maith leis sin, dar ndóigh ní mhaireann an Ghaeltacht ina haonar. Táimid ag brath ar an bpobal lasmuigh chomh maith agus na bailte seirbhíse ach go háirithe chun iad sin a thabhairt chun cinn. N'fheadar cén teagmháil a bheadh ag na hoifigigh pleanála teanga. An bhfuil samplaí ag na finnéithe de slite gur féidir tabhairt faoi sin nó dea-shamplaí ar shlí gur féidir linn foghlaim chun rudaí a thabhairt chun cinn ansan leis na bailte seirbhíse? Cén plé atá ag na finnéithe leo?
Baineann an tríú pointe atá agam leis na coláistí samhraidh. Samhlaím go bhfuil na coláistí an-thábhachtach i gcomhar pobail. Tá saghas stádas nó aitheantas ann chomh maith. Dar ndóigh cuireann sé ardú meanman ar aghaidh sa dúthaigh ach tá coláistí atá faoi bhrú. Feicim coláiste i mo cheantar féin agus níl a fhios againn an bhfuilimid ag teacht nó imeacht. An bhfuil a leithéid de sin feicthe ag na finnéithe? An mbíonn teagmháil ag na finnéithe le coláistí a bhíonn faoi bhrú agus réiteach b'fhéidir feicthe ag na finnéithe ar conas a thabharfaí é sin chun cinn nó conas b'fhéidir ceannaireacht nua a fháil isteach i gcoláiste atá faoi bhrú? Bheadh suim agam cloisteáil ó na finnéithe faoi sin.
No comments