Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 24 April 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Éileamh don Ghaelscolaíocht: Plé
Mr. Julian de Sp?inn:
Tá pointe beag amháin eile agam a bhaineann leis an gceist seo faoi éileamh sa phobal. Ní chaitear mórán ama ag baint leis mar cheist ach luadh níos luaithe é. Bhí an ESRI ag rá go ndúirt 23% den phobal go roghnódh siad oideachas trí mheán na Gaeilge dá mbeadh an rogha acu, agus sa suirbhé a rinneamar le Ireland Thinks, bhí an figiúr thuas go 49%.
Is é ceann de na rudaí is mó nach bhfuil muid ag déanamh ná nach bhfuil muid ag breathnú ar na buntáistí leis an dátheangachas san oideachas agus níl muid ag breathnú air gur chóir go mbeadh an rogha agus an fhéidearthacht ag gach tuismitheoir mar go bhfuil se mar an rogha níos fearr ná mar atá an gnáth-oideachas ó thaobh torthaí de agus na rudaí breise a fhaigheann daoine as an oideachas trí mheán na Gaeilge. Bíonn eagla orainn i mbealach áirithe an Gaeloideachas a dhíol le daoine mar go mbíonn siad ag rá cá bhfuil an scoil go bhfuil siad chun a gcuid páistí a chur ann. Tá an t-easnamh sin ann.
Is é ceann de na rudaí is mó a théann i bhfeidhm orm nuair atá mé ag labhairt faoi seo le tuismitheoirí agus nuair a thagann daoine chuig na cruinnithe nuair atá caint ann faoi scoil an bhunú ná gurb í cheist is mó atá ann ná an mbeidh tuismitheoirí in ann cabhrú lena gcuid páistí leis an obair bhaile. Nuair a fhreagraítear an cheist sin, freagraítear an-chuid den bhuairt atá ar an tuismitheoir. Ón phointe sin ar aghaidh, abair, go ndéanfaimis é sin leis an bpobal trí chéile maidir leis seo, cén éileamh a bheadh ann don Ghaeloideachas?
Má tá muid ag iarraidh bogadh ar aghaidh agus má tá muid i ndáiríre faoi phobal nó tír dátheangach agus go bhfuil muid ag iarraidh an méid atá sa Bhunreacht, i ráitis an Rialtais agus eile a chur i bhfeidhm, mothaím go bhfuil an t-éileamh i bhfad Éireann níos mó ná mar a fheiceann muid, fiú. Níor chóir go mbeadh an argóint sin ann choíche. Nuair atá muid ag caint faoi bhunú scoileanna, mar a bhí Caoimhín Ó hEaghra ag déanamh tagairt de ó thaobh na scoileanna ilchreidmheacha, ba chóir go mbeadh an uaillmhian an-mhór. Tiocfaidh muid ar na daoine nuair is féidir linn labhairt leo faoi na buntáistí a bhaineann leis. Níl aon fhadhb leis sin.
Ó thaobh an sprioc sa Bhreatain Bheag dul ó 23% go 40% de, caithfidh sprioc uaillmhianach mar sin a bheith againn chomh maith, bíodh sé i bhfoirm 400 scoil faoi bhliain áirithe, mar a luaigh Caoimhín Ó hEaghra, nó bíodh sé an 20% atá muid ag moladh, is é sin, go mbeadh 20% de dhaltaí ag freastal ar an oideachas trí mheán na Gaeilge. Muna bhfuil an uaillmhian ann agus muna n-aithníonn muid go bhfuil an t-éileamh ollmhór sa phobal agus go bhfuil níos mó ann fiú nach bhfuil muid ar an eolas faoi, ní éireoidh linn.
No comments