Ms Adhna N? Bhraon?in:

Bhí cúpla pointe ansin ag an Teachta Ó Cuív. Ceann amháin acu ná, faoi láthair, ó thaobh na háiteanna atá ar fáil go gearrthéarmach ar cíos, tá sé i bhfad níos mealltaí do dhaoine iad a chur ar Airbnb. Tuigimid féin é sin. Tá siad i ndan beagánín airgid a dhéanamh agus tá sé an-chrua daoine a choinneáil go fadtéarmach i do theach mar gheall go bhfuil go leor cosaintí anois ann i dtreo tenants' rights agus rudaí ar an gcaoi sin. Níl sé an-mhealltach do dhaoine sin a dhéanamh nuair atá siad in ann daoine a ruaigeadh amach as an teach gach cúpla lá, an áit a ghlanadh, a scioradh agus súil a choinneáil air, agus ansin tagann daoine eile agus tá siad ag fáil i bhfad níos mó airgid. Tuigimid é sin, ach nuair a bhreathnaíonn muid ar na figúirí, tá ceithre theach ar cíos go fadtéarmach ó Bhearna go Carna, i gcomparáid le 197 ar Airbnb. Tá daoine á ndíbeart, is iad sin Gaeilgeoirí - cainteoirí dúchais - atá ag obair sa cheantar, poist acu sa cheantar agus iad brúite amach go dtí na cathracha nó i dtreo ceantair eile mar nach bhfuil siad in ann fanacht sna háiteanna ina bhfuil a gcuid poist. Tá siad ag cuir le seirbhísí sa cheantar agus ag cur leis an bpobal. Mé féin go pearsanta, is physiotherapist mise. Bíonn mé ag obair go háitiúil sa Spidéal agus cuirim an seirbhís sin ar fáil trí Ghaeilge. Tá sé beagnach dodhéanta domsa áit a fháil ar cíos. Tá mé ar ais le mo thuismitheoirí agus mé 28 bliain d'aois. Briseann sé mo chroí ar bhealach. Breathnaím ar na tithe atá ag teacht aníos ar an margadh agus praghas €500,000, €700,000 nó €750,000 orthu. Ní féidir liomsa dul in iomaíocht leis na praghasanna sin. Fiú dá mbeadh post an-mhaith agam, fós féin tá sé an-deacair morgáiste a fháil.

Mé féin go pearsanta, bhí mé thar lear ar feadh cúig bliana, agus nuair a tháinig mé abhaile anuraidh, níor chreid mé na deacrachtaí a bhí agam lonnú sa bhaile arís. Ghoill sé go mór orm le bheith fírinneach. Níor airigh mé go raibh fáilte romham teacht abhaile. Tar éis breathnú amach chomh maith dom thall san Astráil agus sa Nua-Shéalainn, fuair mé post agus carr leis an bpost sin, agus bhí áit cónaithe leagtha amach dom. Ansin i ndiaidh dom teacht abhaile, bhí deacrachtaí agam carr a chur ar an mbóthar, ní fhéadfainn áit a fháil ar cíos, agus ní thabharfar morgáiste dom mar gheall nach raibh stair oibre agam sa tír le blianta, cé go raibh airgid sábháilte agam, gur oibrigh mé go crua, agus go raibh sé mar phlean agam teacht abhaile agus teach a thógáil nó a cheannach. An garraí atá ag mo mhuintír níl sé baileach leath-acra, agus tháinig sé go dtí an pointe gur airigh mé go raibh mé chun tiontú ar mo shála agus imeacht as an áit seo. Ansin smaoinigh mé nóiméad go bhfuil an oiread sin de mo chuid cairde agus mo chuid gaolta thar lear. Tá triúr deartháireacha liom thall i Meiriceá. Bhí a fhios agam nuair a bheadh siadsan ag iarraidh teacht abhaile, nuair a thiocfadh an t-am le socrú sa cheantar, go mbeadh na deacrachtaí céanna acu mura ndéanfaimis rud éigin faoi seo.

Níl duine ar bith de mo chairde sa bhaile níos mó agus níl duine ar bith ar chomhaois liom féin toisc go bhfuil siad uilig imithe ar imirce. Níl an dara rogha acu. Nuair a scríobh mé an t-alt sin i tuairisc.ie i mí Mheán Fómhair seo caite, fuair mé an oiread sin teachtaireachtaí uaidh daoine i Dubai, san Astráil agus i gCeanada á rá gur breá leo teacht abhaile ach go bhfuil drogall orthu. Níl aon gharraí ag a muintír agus ní féidir leo morgáiste a fháil sa tír seo. Tá na deacrachtaí dáríre agus tá práinn ollmhór leis an fhadhb seo. Chuile bliain beo a chríochnaíonn gan réiteach ar an fhadhb seo, tá na céadta Gaeilgeoirí díbríthe as an gceantar. Céard atá i ndan do thodhchaí na teanga? Mar a deir Breanndán Ó Beaglaoich, níl aon mhaitheas bheith ag breathnú ar phleanáil teanga ná ar Údarás na Gaeltachta nó aon rud mar sin mura bhfuil aon Ghaeltacht ann. Is muid an chéad ghlúin eile a leanfaidh ar aghaidh leis an nGaeltacht, agus mura bhfuil aon áit ann dúinn, ní bheidh aon Ghaeltacht ann.