Oireachtas Joint and Select Committees

Friday, 8 March 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Cathair na Gaillimhe, Cathair na Gaeilge: Plé

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Gabhaim buíochas le Liam Ó Chonghaile. Go n-éirí go geal leis agus leis an chomhairle amach anseo.

Anois, leanfaidh muid leis an chuid eile den chlár. Is mian liom fáilte a fhearadh roimh ár bhfinnéithe anseo chun an t-ábhar atá os ár gcomhair inniu a phlé; is é sin conas cathair na Gaillimhe, mar chathair na Gaeilge, a fhorbairt agus conas nasc a chruthú idir an cathair agus ceantair Ghaeltachta an chontae. Ag cuidiú leis an chomhchoiste inniu tá Bríd Ní Chonghóile; príomhfheidhmeannach Gaillimh le Gaeilge; Róisín Ní Chinnéide, bainisteoir abhcóide le Conradh le Gaeilge; Caroline Ní Fhlatharta, oifigeach Gaeilge in Ollscoil na Gaillimhe; Orlaith Ní Mheachair, oifigeach Gaeilge in Ollscoil Teicneolaíochta an Atlantaigh; Marcus Ó Conaire, oifigeach Gaeilge Chomhairle Cathrach na Gaillimhe; agus Darach Ó Tuairisg, stiúrthóir bainistíochta An Fíbín sa Taibhdhearc.

Is mian liom a chur ar thaifead go bhfuil na finnéithe seo ag freastal go fisiciúil ar an chruinniú laistigh den sheomra ina bhfuil an cruinniú ar siúl. Is ócáid stairiúil í seo agus comhaltaí chomhchoiste na Gaeilge ag bualadh le pobal na Gaeilge i gcathair na Gaeilge le linn Sheachtain na Gaeilge. Is mian liom an deis seo a thapú chun buíochas ó chroí a ghabháil le Comhairle Chontae na Gaillimhe; leis an phríomhfheidhmeannach, Liam Conneally; leis an oifigeach Gaeilge sa chomhairle contae, Máirtín Ó Donnchadha; agus leis an chathaoirleach, atá díreach tar éis labhairt linn, Liam Ó Conghaile.

Ní mór dom na rialacha seo a léamh amach chun na finnéithe ar an eolas fúthu. Sula leanann muid ar aghaidh, tá sé de dhualgas orm na rialacha agus na treoracha seo a leanas a leagan faoi bhráid na gcomhaltaí, na mball foirne agus na bhfinnéithe atá ag freastal ar an chruinniú seo. Meabhraím dóibh a chinntiú go bhfuil a gcuid gutháin shoghluaiste múchta le linn an chruinnithe mar gur féidir leis na gléasanna sin cur as don chóras craolacháin. Cuirim ar aird na bhfinnéithe inniu go bhfuil siad, de bhua Bunreacht na hÉireann agus reachtaíocht araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada is atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais, nó sa seomra seo, agus an fhianaise sin á tabhairt acu. Is fíric é nach féidir le finnéithe brath ar an gcosaint sin agus fianaise á tabhairt acu ó thaobh amuigh de phurláin Thithe an Oireachtais nó áit éigin eile seachas an áit seo. Molaim d’fhinnéithe a bheith cúramach agus fianaise á tabhairt acu. Má ordaíonn an comhchoiste dóibh éirí as fianaise a thabhairt i leith ní áirithe, ba chóir go ndéantar amhlaidh láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an gcomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuir siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe.

Fiafraítear d’fhinnéithe agus de chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, duine nó eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha nó ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar dóibh éirí as an ráiteas sin láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfidh siad leis an ordú sin láithreach. Aontaímid leis na rialacha sin.

Anois, díreoidh muid isteach ar ábhar an chruinnithe seo; is é sin ná cathair na Gaillimhe mar chathair na Gaeilge, conas an cathair a fhorbairt agus conas nasc a chruthú idir an cathair agus ceantair Gaeltachta an chontae. Ar dtús báire, iarraim ar Bhríd Ní Chonghóile, ceannaire na bhfinnéithe ag an chruinniú seo, an ráiteas tosaigh thar ceann Gaillimh le Gaeilge a léamh.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.