Oireachtas Joint and Select Committees
Friday, 8 March 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Cathair na Gaillimhe, Cathair na Gaeilge: Plé
Ms Caroline N? Fhlatharta:
Gabhaim buíochas leis an gCathaoirleach agus leis na finnéithe eile as ucht deis cainte a thabhairt dúinn inniu. Tá sé iontach tábhachtach go bhfuil deis againn ár gcuid smaointe agus moltaí a chur i bhur láthair. Tá mise ag feidhmiú mar oifigeach Gaeilge in Ollscoil na Gaillimhe le beagnach dhá bhliain anois agus thosaigh mise díreach i ndiaidh an chéad straitéis Gaeilge a bheith foilsithe san ollscoil. Tá dul chun cinn mór déanta againn ach táimid thar a bheith coinsiasach go bhfuil neart eile le déanamh fós. Tá ról lárnach ag an ollscoil i dul chun cinn na Gaeilge sa chathair. Is ionann 20% de phobal na cathrach agus mic léinn na hollscoile; mar sin, tuigimid an dualgas atá orainn. Tá sé iontach go bhfuilimid luaite i bplean teanga chathair na Gaillimhe agus tá sé iontach gur féidir linn a thuairisciú go bhfuil na gníomhartha ar fad atá luaite linn déanta nó ar bun. Mar sin, tá dul chun cinn ar bun.
Ó thaobh na rudaí atá bainte amach agam i mo ról féin san ollscoil, tá scéim chónaithe na Gaeilge forbartha arís san ollscoil. Thosaíomar é le 16 duine dhá bhliain ó shin agus leathnaíomar é anuraidh agus tá 32 scoláire ó 16 chontae ar fud na tíre ag cur fúthu i mbloc na Gaeilge ar champas na hollscoile. Tá tionchar ollmhór ag an ngrúpa sin ar an nGaeilge i measc na mic léinn san ollscoil. Is dul chun cinn iontach é sin. Táimid ag tairiscint cúrsaí agus módúil sna coláistí ar fad agus san ollscoil i nGaeilge ach tá obair le déanamh ansin freisin, go háirithe anois agus deiseanna ag teacht chun cinn, ina measc an dualgas a bheidh ar chomhlachtaí poiblí a chinntiú go mbeidh 20% dá mball foirne ábalta seirbhísí a chur ar fáil i nGaeilge. Bheadh muid ag moladh go láidir go ndéanfaí taighde i measc an aos óg sna meánscoileanna le go bhfeicimid céard iad na héilimh agus na riachtanais atá acu agus go gcuirfí maoiniú ar fáil agus na cúrsaí sin a thomhais le cinntiú gur féidir an soláthair sin a chur ar fáil agus a fhorbairt sna hollscoileanna ar fad. Táimid uathúil in Ollscoil na Gaillimhe sa mhéid is go bhfuil ionaid Ghaeltachta againn agus péire de na hionaid sin anseo i gContae na Gaillimhe, ceann ar An gCeathrú Rua agus ceann i gCarna. Tá deiseanna iontacha ansin. Tá taithí againn de bheith ag cur seimeastar Gaeltachta ar fáil le haghaidh mic léinn tríú leibhéal. Caitheann siad seimeastar iomlán 12 sheachtain sa Ghaeltacht. Bíonn siad tumtha go hiomlán i saol na Gaeltacht agus i saol na Gaeilge. Feictear gur féidir deiseanna a chruthú a thacódh leis an Stáit an dualgas 20% a bhaint amach. Tá na háiseanna agus an saineolas againn agus is cinnte go mbeadh sé indéanta na hionaid Gaeltachta a úsáid le tacú leis an Stáit leis an dualgas seo agus deis a thabhairt do na daoine atá ag obair sna comhlachtaí poiblí ar fud na tíre feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge agus tuiscint níos fearr a fháil ar shaol na Gaeltachta agus ar shaol na Gaeilge a bhaint amach.
No comments