Oireachtas Joint and Select Committees
Friday, 8 March 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Cathair na Gaillimhe, Cathair na Gaeilge: Plé
Ms R?is?n N? Chinn?ide:
Gabhaim buíochas leis an gCathaoirleach. Níl ráiteas tosaigh réitithe agam mar an tuiscint a bhí agam ná go mbeadh ceisteanna ar rudaí faoi leith, ach rith cúpla rud liom agus mé ag éisteacht le Bríd Ní Chonghóile. Luadh an gá atá ann lárionad Gaeilge nua a fhorbairt don chathair. Bheadh sé iontach dá mbeadh an tseirbhís sin curtha ar fáil ach an buairt a bheadh orainn ná go bhfuil lárionad againn cheana féin, Áras na nGael, atá ag titim as a chéile le blianta. Tá infheistiú ollmhór ag teastáil chun an foirgneamh sin a thabhairt thar n-ais chuig barr a réime. Tá deacrachtaí leanúnacha i gceist le comhaontú a oibriú amach idir bhord an árais agus Roinn na Gaeltachta chun an infheistíocht sin a fháil. Leis an bhfoirgneamh mar atá, is dócha go bhfuil teip orainn an soláthar ceart a chur ar fáil do Chlub na Gaeilge. Mar shampla, bhí orainn Club Áras na nGael a dhúnadh cúpla mí ó shin mar gheall nach raibh sé sábháilte don phobal teacht isteach ann. Tá sé tagtha go pointe práinneach. Cé nach bhfuilim i nGailimh ach le cúpla bliain, tuigim an tábhacht stairiúil a bhaineann leis an áras, ní hamháin do phobal na Gaeilge sa chathair ach don chontae ar fad. Bheadh sé an-díomách murar thabharfar aghaidh air sin.
Rud atá ceangailte le cúrsaí maoinithe ná go bhfaigheann Áras na nGael maoiniú ó Fhoras na Gaeilge mar chuid de scéim forbartha líonraí Gaeilge. Tá troid leanúnach idir lámha ag an gconradh le blianta ag iarraidh an maoiniú sin a chur ina ceart, ní don fhoras amháin ach freisin do scéimeanna forbartha líonraí Gaeilge ar fud na tíre - Thuaidh agus Theas - nach bhfuil an maoiniú ceart á fháil acu. Gealladh níos mó maoiniú dóibh ach nuair a chuireadh pleananna i bhfeidhm níor tugadh an maoiniú sin dóibh. Tá folúntas san fhoras faoi láthair d'oifigeach forbartha. Tá an scéim reatha atá againn ón bhforas ag teacht chun críche ag deireadh 2024. Mar sin, ní féidir ach conradh go dtí deireadh 2024 a thairiscint. Tá sé an-deacair teacht ar dhaoine agus tá sé deacair daoine a choinneáil ní hamháin i róil san fhoras maidir le scéimeanna forbartha líonraí Gaeilge ach chomh maith céanna i róil mar oifigigh pleanála teanga sa Ghaeltacht. Baineann an fhadhb seo le daoine atá ag plé le hearnáil na pleanála teanga i gcoitinne ó thaobh na coinníollacha pá agus na socruithe oibre atá acu. Is fadhb í sin go forleathan ní amháin sa chathair ach ar fud na tíre chomh maith. Sin an dá rud a theastaíonn uaim aird a tharraingt orthu. Tá gá le infheistíocht cheart sna scéimeanna seo sa chathair agus sa Ghaeltacht chomh maith.
No comments