Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 21 February 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Úsáid agus Infheictheacht na Gaeilge ar na Meáin Chraolta: Plé

Photo of Aindrias MoynihanAindrias Moynihan (Cork North West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Cuirim fáilte roimh na finnéithe. Tá an-chuid eolais ansin sna tuairiscí agus gabhaim buíochas leo as ucht iad a chur ar fáil. Go n-éirí le Kevin Bakhurst leis an bpost nua. Tá mé chun díriú ar chúpla ábhar. Ar an gcéad dul síos, rinneadh tagairt ar Raidió na Gaeltachta. Tá seirbhís iontach á chur ar fáil aige le foireann bheag agus tá an-chuid á dhéanamh acu. Tá an-mheas ag muintir na Gaeltachta agus muintir na Gaelainne ar na cláracha agus ar an seirbhís atá á chur ar fáil ag an stáisiún. Chomh maith le sin, d'fhéadfaidís síneadh amach, teicneolaíocht a úsáid agus na boundaries a leathnú amach. Is dóigh liom gur Raidió na Gaeltachta a thosnaigh le Tieline a chur ar fáil do na hagallaimh agus gurb amhlaidh gur lean an chuid eile de na stáisiúin agus áiteanna eile leis.

Tugaim ardmholadh do Raidió na Gaeltachta toisc go ndéanann siad an-chuid le foireann bheag i gcláir ar nós “An Saol ó Dheas” agus “Adhmhaidin”. Mar an gcéanna le TG4 le “Nuacht TG4” agus le “7 Lá”, tá an greim ann i measc phobal na Gaelainne mar cloistear aiseolas i gcónaí mar gheall ar dhaoine a bhfaca pé rud, daoine nach mbeifí ag súil go mbeadh an Ghaelainn acu nó a bheadh suim acu sa Ghaelainn ach go rabhadar ag leanúint an nuacht ann.

Tá níos mó comhoibriú idir TG4 agus RTÉ maidir le cúrsaí nuachta agus mar sin de. Rinneadh tagairt cheana féin do na hagallaimh sin nuair a bhíonn ábhar Gaeltachta nó ábhar Gaelainne ar nuacht RTÉ á bplé agus gur minic gur as Béarla a bhíon an plé sin, in ainneoin go bhfuil an deis ar fáil chun an Ghaelainn a chur os comhair phobal RTÉ trí úsáid fotheidil, mar shampla. N'fheadar cén iarracht atá á déanamh chun é sin a chinntiú mar shamhlófaí go mbeidh sé éasca go leor na fotheidil a chur ann agus go mbeadh an Ghaelainn le cloisteáil ar an nuacht. Cén fáth nach mbeadh sé sin mar sin? B'fhédir go bhféadfaí in ann soiléiriú a thabhairt air sin nó amchlár a thabhairt dúinn ar cathain a bheidh sé sin ceartaithe?

Tuigim go bhfuil an-chuid iarrachtaí á ndéanamh chun níos mó Gaeilge a chur ar fáil agus go mbeadh sé fite fuaite trí na cláir éagsúla. Tugadh na samplaí “Drivetime”, an tsochraid don iar-Thaoiseach, “Céilí House” agus mar sin de. Cén aiseolas atá á fháil air sin? An bhfuil plé nó an bhfuil sé sin le brath in aon aiseolas atá á fháil ag an stáisiún. Shamhlóinn go mbeadh sé dearfach ach ní fheadar an bhfuil an stáisiún ag brath é sin? An bhfuil daoine ag rá leis na finnéithe go bhfuil suim acu níos mó de seo a bheith ar fáil? Bheadh suim agam eolas a fháil ar aon aiseolas a bhfuil an stáisiún ag fáil air sin.

Ábhar eile ansin ná na cláir a bhíonn RTÉ ag coimisiúnú ó dhreamanna éagsúla. Luadh nach raibh aon sprioc faoi leith ag RTÉ féin faoin méid Gaelainne a bheadh le cloisteáil ar an stáisiún. An leagann an stáisiún síos aon sprioc ar na cláir a bhíonn á gcoimisiúnú agus cén saghas sprioc a bheadh ansin? Mar shampla, feicimid go mbíonn an-éagsúlacht le “First Dates Ireland” agus go bhféadfaí an-éagsúlacht a bheith ann. An raibh sprioc leagtha síos riamh ar date as Gaelainn? Chonaiceamar ansin trí thimpiste uair amháin go raibh duine ar an bhfón sa leithreas. Cé gur is dócha gurb é sin an t-aon sampla de sin, cén fáth nach mbeadh sé sin ar fáil? Má tá iarrachtaí éagsúlacht agus leathnú amach a chur chun cinn á ndéanamh, cén fáth nach mbeadh spriocanna ansin? Bheadh an-suim agam eolas a fháil ar na spriocanna a leagann an staisiún síos ar na comhlachtaí éagsúla agus an bhfuil plé á dhéanamh ag RTÉ leo chun iachall a chur orthu siúd níos mó Gaelainne a chur ina gcuid clár do RTÉ?

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.