Dr. Aodh?n Mac Cormaic:

Ar fhaitíos na míthuisceana, ba bhreá linne go mbeadh Gaeilge riachtanach do gach folúntas ag leibhéal sinsearach sa Stát, go háirithe na cinn a bhfuil gné Ghaeilge leis an bpost, ach caithfidh iomaíocht a bheith ann i gcóras folláin le haghaidh na daoine cearta a fháil istigh sna poist sin. Is éard atá ar bun againne faoi láthair agus a bheidh ar bun againn sa chúpla bliain amach romhainn ná na struchtúir a chur i bhfeidhm anois a mhairfidh deich mbliana nó 20 bliain ionas go mbeimid in ann teacht ar ais i gceann deich mbliana agus a rá go bhfuair muid an 20% isteach ó 2030 ar aghaidh, nó roimhe sin más féidir, agus go mbeidh na daoine sin ag oibriú a mbealach suas tríd an gcóras agus go mbeidh siad in ann a bheith san iomaíocht. Iomaíocht ghéar agus fholláin a theastaíonn leis na poist is sinsearaí sa státchóras. Tá níos mó inniúlachtaí agus taithí agus na rudaí sin uilig ag teastáil le haghaidh na bpost sin. Táimid i bhfabhar an rud atá an Teachta ag rá ach an jab atá tugtha dúinne mar státseirbhísigh ná na struchtúir a chur ann chun go mbeimid in ann na rudaí a theastaíonn ón Teachta, agus ó bhaill eile an choiste, glacaim leis, a chur ann agus na riachtanais sin a leagan amach do na poist is sinsearaí.

Tá muidne ag cur tús leis an gcóras anseo anois. Táimid ag teacht ó leibhéal an-íseal. Caithfimid é sin a aithint.

Luaigh an Teachta rudaí praiticiúla. Luaigh muid go leor rudaí praiticiúla atá ar bun againne faoi láthair, i dtaobh na scéimeanna printíseachta agus mar sin de. Níl muid mar sclábhaithe don taighde. Táimid ag bogadh ar aghaidh le rudaí atá luaite agam cheana féin. Glacaim leis nach gá dul siar orthu sin. Táimid ag bogadh ar aghaidh le gníomhaíochtaí agus beartais phraiticiúla le go mbeimid in ann tosú ag líonadh poist in earnáil na cumarsáide, printíseachtaí agus trasna an bhoird. Tá an obair phraiticiúil agus na beartais phraiticiúla sin ag dul ar aghaidh cheana féin. Nuair a thiocfaidh an taighde atá ar bun ag Ollscoil na Gaillimhe chun cinn agus nuair a bheidh siad réidh é a fhoilsiú, beidh cuid den obair sin tosaithe cheana féin.

Luaigh an Teachta Ó Cuív an chontúirt faoi thuilleadh taighde agus athbhreithniú ar scéimeanna. Cuireadh an tionscnamh ardscileanna Gaeilge de chuid na Roinne ar bun siar in 2007 nuair a rinneadh cinneadh an Ghaeilge a aithint mar theanga oifigiúil agus oibreach de chuid an Aontais Eorpaigh. Rinneadh athbhreithniú air sin in 2014-15 agus athraíodh an rud a bhí ar bun de bharr an athbhreithnithe sin. Is de bharr thoradh an athbhreithnithe sin a d'éirigh linn go mór mór. Bhí an-toradh dearfach aige sin ar an obair a rinneadh chun deireadh a chur leis an maolú. Faoi láthair, tá an tionscnamh sin ag díriú beagnach go huile agus go hiomlán ar na poist sin san Eoraip agus daoine a sholáthar don Eoraip i gcónaí. Tá sé de dhualgas orainne mar státseirbhís, mar gheall ar na hathruithe sna cúinsí oibre ina bhfuil muid, athbhreithniú eile a dhéanamh ar an gclár sin ionas go mbeidh sé dírithe isteach ar na cúinsí oibre nua ina bhfuil muid agus na spriocanna nua atá leagtha amach san Acht seo. Muna gcomhlíonadh muidne an dualgas sin, bheadh muid ar ais ag an gcoiste seo agus na Teachtaí ag fiafraí cén fáth nach ndearna muid é seo. Caithfimid é sin a dhéanamh. Ceann de na dualgais atá orainne mar státseirbhís ná athbhreithniú rialta a dhéanamh ar an obair atá ar bun againn. Tá muid ag crosbhóthar anseo agus seo an t-am le haghaidh an athbhreithniú sin a dhéanamh. Má tá sé sin dírithe 60% nó 70% ar an státchóras anseo in Éirinn seachas ar an Eoraip, is ansin a fheicfidh muid na rudaí a luaigh Sadhbh Ó Cinnseala, na tionscnaimh nua atáimid ag iarraidh a dhéanamh mar chuid den tionscnamh ardscileanna Gaeilge. Tiocfaidh sé sin amach tríd an athbhreithniú agus beimid ag iarraidh díriú isteach ar an obair sin.