Dr. Aodh?n Mac Cormaic:

Cuirfidh mé tús le mo fhreagra faoin gcaighdeán Gaeilge i ngasúr atá ag teacht amach as na meánscoileanna. Aithníonn an Roinn Oideachais é sin agus mar fhreagra ar an Teachta tá sé tá ráite ag an iarchigire, an Dr. Harold Hislop, ina thuarascáil cúpla uair go raibh fadhb ann maidir le caighdeán na teanga a bhí ag na gasúir istigh sna scoileanna. Táimid ag déanamh iarracht dul i ngleic leis sin le céimeanna beaga ar dtús. Táimid ag breathnú anois ar scéim a thabhairt isteach agus fuaireamar €1 milliún breise sa bhuiséad don bhliain seo chugainn. Beidh scéim nua á tabhairt isteach agus beidh deis á tabhairt do mhúinteoirí nach bhfuil ar a gcompord i múineadh na Gaeilge teacht chugainn agus a bheith tástáilte ar an gcóras Teastas Eorpach na Gaeilge, TEG, agus ansin go mbeadh straitéis leagtha amach dóibh le dul suas leibhéal ar an gcóras TEG sin, agus go bhfaighidís deontas ansin ag deireadh an lae má éiríonn leo dul tríd agus pas a fháil sna scrúduithe.

Is é sin ceann de na rudaí atáimid ag déanamh. Sa chéad bhliain eile beidh thart ar 200 iarratasóir ann agus beimid ag díriú isteach ar 150 múinteoir agus ar 50 duine atá ag obair in earnáil an luathoideachais. Chinntíomar go mbeadh an 150 múinteoir roinnte idir scoileanna náisiúnta agus meánscoileanna. Is scéim phíolótach é seo ach, ag deireadh an lae, beimid in ann a léiriú i gceann dhá nó trí bliana go n-oibríonn an córas seo, agus go bhfuil sé soiléir ansin ar an córas TEG faoin áit a sheasann na múinteoirí agus an dul chun cinn atá déanta acu.

Chun achoimre a dhéanamh air seo, tá fadhb ann sa chóras oideachais agus tá sé sin aitheanta ag an Roinn Oideachais agus táimid ag iarraidh céim bheag a dhéanamh le dul i ngleic leis sin. Is é an rud tarraingteach faoi sin ná a luaithe is atá sé cruthaithe againne go n-oibríonn an córas seo, go mbeimid in ann é a dhéanamh ansin ar scála i bhfad níos airde. In áit 200 múinteoir a thabhairt isteach, b'fhéidir go mbeimid in ann 1,000 múinteoir a fháil isteach chun dul ar an gcóras. Is é sin an deis a bheidh ann amach anseo má oibríonn sé seo.

Maidir leis an gceist faoin soláthar daoine atá le hearcú nó an bhfuil siad ann, ní léir domsa go bhfuil siad ann faoi láthair. Tá cuid rudaí á ndéanamh againn le soláthar a chruthú. Sa Ghaeltacht go háirithe, tá daoine áirithe, b'fhéidir, nach bhfeiceann nó nach dtuigeann an luach atá leis an teanga atá acu, agus go mbeidh tóir orthu sa státseirbhís agus sa tseirbhís phoiblí le coinníollacha pá agus pinsin maithe. Is é sin na rudaí sin uile a bheadh duine éigin ag cuardach agus iad ag dul amach sa saol oibre.

Mar chóras Stáit, nílimid ag díol na buntáistí a bhaineann le bheith ag obair sa státseirbhís, go háirithe. Sa stát chóras go ginearálta, ní dhíolaimid i gceart é. Creidim go bhfuil jab oibre le déanamh againn ansin agus is é sin ceann de na rudaí a bheimid á dhéanamh leis an bhfeachtas feasachta a bheidh ar siúl againn sa bhliain nua. Ní hamháin go mbeimid ag déanamh é sin in 2024 ach tá an buiséad anois againn feachtas nó dhó a reáchtáil chuile bhliain ar na meáin shóisialta agus ar na meáin traidisiúnta. Tá jab mór oibre le déanamh againne.

Rinne Behaviour and Attitudes taighde dúinn maidir leis an mbunlíne agus bhí thart ar 27% de dhaoine óga ar an eolas faoi na poist agus na deiseanna seo faoi láthair. Tá obair déanta ag Conradh na Gaeilge agus táimid tar éis é a mhaoiniú le cúpla bliain anuas. Tá obair na gcapall déanta ag an gconradh agus daoine ag dul thart ar na scoileanna, na coláistí samhraidh agus na hollscoileanna chun daoine a chur ar an eolas faoi na deiseanna seo. Nílimid ach ag bualadh the tip of the iceberg. Tá jab níos leithne le déanamh anois le feachtas feasachta mór ar na meáin shóisialta agus na meáin traidisiúnta. Cruthóidh sé sin feasacht i measc daoine agus ansin cuirfidh siad iad féin in oiriúint do na poist seo.

Bhí an tríú ceist ag an Teachta ach tá sé freagartha agam. Ar fhág mé aon rud ar lár ansin?