Ms Anna N? Ghallachair:

Aontaím leis sin. Luíonn sé le réasún. Má amharcann muid ar chomhlachtaí a bhí ar fud na tíre, ní déarfaidís gur leor toghcháin a reáchtáil le daoine a chur ar na boird acu. Tá saineolas agus taithí ag teastáil. I mo thaithí féin, is é an rud is fearr ná meascán den dá rud. Maidir leis na páirtithe, aontaím le Micheál Ó hÉanaigh. Níl deacracht ar bith agam leo. Tá daoine fíormhaithe ag na páirtithe go léir, mar aon le daoine nach bhfuil chomh maith céanna, mar atá sa saol i gcoitinne. Arís, táim ag gabháil ar an aithne atá agam ar chuid de na polaiteoirí ar chas mé leo.

Níl a fhios agam. Ní dhéanfainn féin an jab sin ar ór na cruinne mar ní dóigh liom go bhfuil mórán jabanna atá níos deacra. Is i méid a chuaigh mo mheas ar pholaiteoirí ó thosaigh mé ag plé leis an údarás, as na páirtithe uilig.

Chuir an Teachta ceist maidir leis na tograí teanga-bhunaithe. I mo thaithí, fuair na tograí teanga-bhunaithe tús áite i gcónaí nuair a tháinig siad chun tosaigh, dá mba rud é go raibh siad i dteideal maoiniú a fháil. Tá rialacha measartha dian ann ó thaobh cé atá i dteideal airgead a fháil agus cé nach bhfuil agus ní bhaineann siad sin leis an údarás amháin. Tagann siad ó rialacha na hEorpa i dtús áite agus, ina dhiaidh sin, rialacha na tíre seo. I gcónaí fuair na tograí sin tús áite agus rinneadh gach aon iarracht freastal orthu agus a bheith cinnte go dtiocfadh siad chun cinn.

Maidir le cúrsaí luathoideachais, níor mhaith liom a bheith i mo shuí anseo agus ag fógairt go bhfuil an t-údarás ag plé le cúrsaí luathoideachais anois. Is ceist í sin don bhord reatha. I bprionsabal, is féidir go leor a dhéanamh má tá an maoiniú agus na hacmhainní ann. Níl a fhios agam cén freagra a bheadh ag an mbord reatha ach ní dóigh liom gur fúmsa atá sé an cheist sin a phlé ag an bpointe seo.

Maidir le PAS, cuireadh ceist an bhfuil bealach níos fearr ann daoine a roghnú. B’fhéidir go bhfuil. Bhí an Teachta ag caint ar chúrsaí agallaimh. Ní dóigh liom go mbíonn agallamh i gceist do na róil mar chomhaltaí i gcónaí. B’fhéidir go mbíonn agallamh i gceist don chathaoirleach ach ní bhíonn do na gnáthchomhaltaí.

Tá freagra tugtha ag Micheál Ó hÉanaigh maidir le pleanáil agus tithíocht. Ní cúrsaí tithíochta amháin ach cúrsaí pleanála atá i gceist agus tá siad tagtha chun cinn cuid mhór, mar a chloiseann muid sna nuachtáin agus sa nuacht gach aon lá. Ceann de na deacrachtaí is mó ag na comhlachtaí a bhí ag iarraidh lonnú sa Ghaeltacht ná an éiginnteacht a bhain le cúrsaí pleanála. Mar atá a fhios againn uilig, an rud is mó a chuireann isteach ar chomhlachtaí móra, nó comhlachtaí de chineál ar bith, ná an éiginnteacht. Is minic a dúirt siad dá mbeadh a fhios acu go raibh ceithre bliana le fanacht, mar shampla, go dtig leo cur suas leis sin ach an deacracht ná nach bhfuil a fhios acu. Sna blianta a chur mise isteach, sin ceann de na poirt ba mhó a chuala muid ó na comhlachtaí a bhí ag iarraidh a theacht isteach agus lonnú sa Ghaeltacht.

Maidir le ceist na teanga, tuigim go maith an méid atá á rá ag an Teachta. Tá societies for plain English i ngach aon tír agus tá an deacracht sin le fáil gach aon áit, nó ar fud na hEorpa ar a laghad. Rinne muid iarracht i gcónaí san údarás go mbeadh blas na Gaeltachta le fáil ar an nGaeilge a bhí againn oiread agus is féidir. Ar ndóigh, tá téarmaíocht nach féidir a chumadh agus tá téarmaíocht ann go gcaithfimid glacadh léi, agus sin mar a bhí, ach tá achan duine ábalta an téarmaíocht sin a thabhairt leo, le beagán iarrachta, go háirithe má tá dúshraith mhaith acu sa teanga cheana féin.