Professor Gear?id ? Tuathaigh:

Cuirfidh mé aguisín beag leis sin. Go síceolaíoch, chomh maith le gach rud eile, bheadh beagáin mhearbhaill orm faoi rud chomh beacht le B2 a bheith luaite go sonrach agus gan aon rud curtha leis. Is féidir go gcuirfidh sé daoine fiúntacha ó dhoras dá mbeadh rud éigin acadúil i gceist. Fiú amháin i gcás daoine nach mbeadh aon deacracht acu an cháilíocht a bhaint amach, agus a bheadh éifeachtach mar cheannairí pobail nó go maith ag déanamh ionadaíochta, is féidir go dtabharfaidís droim láimhe don rud. Tuigim go maith má chuirtear rud éigin lag isteach, in áit rud atá beacht, go bhfuil contúirt ann go mbeidh sleamhnú siar ann. Uaireanta, nuair atá poist á ndéanamh, luaitear cáilíocht, nuachomhionann, cleachtadh agus taithí oibre. Nílim cinnte ar fad maidir leis an bhfoclaíocht. Níor mhaith liom go gcuirfí ar an spota mé le foclaíocht a sholáthar díreach anois, ach bheinn i bhfabhar nuachomhionann a bheith ann fós, fiú agus an chontúirt ann atá luaite ag an Teachta Ó Cuív, in áit daoine a chur ó dhoras le rud atá ró-righin agus atá iata ar fad mar cháilíocht acadúil.

Níl mé ag rá go bhfuil mó chéad agus mo dara phriaracht leagtha amach agam. Is cinnte go bhfuil tithíocht lárnach don rud, ach is é an rud a dhéarfainn mar phrionsabal ginearálta ná an rud is mó a dhéanfadh difríocht nó a gcuirfeadh casadh éigin agus a stopfadh an creimeadh ná an beart is mó a mbeadh torthaí acu ar theanga chlós na scoile ag an mbunscoil; an caidreamh idir na gasúir. Is é sin le rá, tá múinteoirí maithe ann agus tá na scoileanna Gaeltachta ag déanamh sároibre ach cad iad na bearta? Má tá an tacaíocht réamhscolaíochta ann, bíodh na páirtithe measctha nó nach mbíodh, bheinn ag iarraidh go mbeadh béim ollmhór ar naíonáin a thógáil i dtreo agus go mbeadh an chéad sóisialú a dhéanfaidh gasúir óga eatarthu i nGaeilge. Pé rud atá ag titim amach sna mhonarchana nó i gcúrsaí oibre - rachaidh siad ó theanga go teanga - ba cheart go mbeadh an bunshóisialú idir na gasúir déanta i gceart, go láidir agus sách luath. Is féidir le Raidió na Gaeltachta agus TG4 an tsáinn teanga a shaibhriú de réir a chéile má tá an bunshóisialú ann ón chliabhán. Dá luaithe agus a dhéantar sin, is ea is fearr. Bheinn i bhfabhar bearta tacaíochta ollmhóra a chaitheamh leis an mbunshóisialú seo ag gasúir sula dtagann siad ar an scoil.

Bheadh na bealaí is éifeachtaí le sonrú. Ní gá, b’fhéidir, gur chumhachtaí breise a bheadh ag teastáil fiú amháin dó sin ach béim agus fócas ollmhór agus neart a bheith taobh thiar de le lánúin óga, le daoine ag teacht isteach agus le muintir na Gaeltachta féin, nach mbeidís ar shlí réchúiseach faoin rud, go dtuigfidís an tábhacht a bhaineann le tumoideachas ach tumshóisialú teanga a thúisce agus is féidir. Gan sin, beidh an t-uisce reatha níos tábhachtaí an t-uisce beatha, de réir a chéile.