Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 8 March 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Seachtain na Gaeilge: Cruinniú leis na Scoileanna

Mr. Mark Horan:

A Chathaoirligh agus a dhaoine uaisle go léir, táim anseo ó Ghaelcholáiste Luimnigh. Beidh mé ag plé athrú aeráide agus an bhfuilimid ró-leithleach chun é a chur i gcrích. Tá mé lán le muinín go bhfuil athrú aeráid cloiste ag gach duine sa seomra seo cheana. Níl lá dá dtéann tharainn anois nach mbíonn tagairt éigin déanta don athrú aeráide sa nuacht. Is fadhb dháiríre í agus ní hamháin go mbeidh tionchar orainne ach ar an nglúin atá le teacht. Níos measa ná sin, tá meon leithleach ag muintir na tíre agus ag muintir an domhain ó thaobh na faidhbe seo. Tá am fós againn chun dul i ngleic leis seo ach tá an fhuinneog dhóchas seo ag dúnadh agus mé ag labhairt.

Is ábhar leathan é athrú aeráide; mar sin, ní bheidh mé in ann gach rud a plé in aon óráid amháin. Tá mé anseo chun an fhreagracht atá orainn mar shaoránaigh an domhain, agus a bhfuil le déanamh againn chun troid in aghaidh athrú aeráide, a chur os bhur gcomhair sula mbeidh sé ródhéanach. Ar an gcéad dul síos, pléifidh mé an tionchar diúltach atá ag athrú aeráide orainn. Seans nach smaoineofá nó nach bhfeicfeá é, ach tá athrú aeráide ag dul i bhfeidhm orainn an t-am ar fad agus ag cur isteach ar ár saolta go laethúil. Mar shampla, bíonn na caidhpeanna polacha ag leá de bharr ardú i dteocht an atmaisféir ach b'fhéidir go bhfuiltear ag ceistiú conas a théann sé seo i bhfeidhm orm. Mar thoradh do ná caidhpeanna polacha ag leá, tagann ardú ar leibhéal na farraige agus, mar sin, bíonn ardú ar an méid tuilte a chuireann isteach orainn. Cuirfidh sé isteach orainn nuair atá an teach breá saoire atá againn i gCill Chaoi ag bun na farraige agus tú ag bualadh leis an bhfarraige 1 mhíle taobh amuigh de Bhaile na hInse. Ar an taobh eile, i dtíortha te, bíonn méadú ar thriomach. Gan uisce, ní bheidh plandaí in ann fás, ní bheidh ainmhithe in ann maireachtáil agus ní bheidh aon bhia againn, rud a chuirfeadh isteach go mór orainn. Mar a fheictear, is fadhb dháiríre í athrú aeráide.

Ar nóta níos éadroime, tá dóchas fós againn ach tá an t-am ag imeacht. Caithfimid rudaí a dhéanamh anois. Táimid leithleach mar dhaoine. Smaoinímid orainn féin, ar ár dteaghlaigh agus ar ár gceantar féin, ach ní mór dúinn smaoineamh go mbíonn tionchar ag ár ngníomhaíochtaí ar dhaonra uile an domhain - dóibh siúd atá beo anois agus daonra na todhchaí. Cad gur féidir linn a dhéanamh? Is é scaoileadh CO2 an chúis is mó le hathrú aeráide ach go háirithe ag dó breoslaí iontaise. Táimid ag dó an iomarca breoslaí iontaise ach dá ndéanfadh gach duine athrú beag, mar shampla, ag smaoineamh ar siúl, rothaíocht nó iompar poiblí a ghlacadh seachas tiomáint nó athúsáid agus athchúrsáil a dhéanamh, bheadh tionchar mór aige ar an troid in aghaidh athrú aeráide.

Ar deireadh, mar a dúirt mé níos luaithe, is fadhb dháiríre é athrú aeráide agus is gá aghaidh a thabhairt air láithreach. Tá am againn fós ach caithfimid ár meon i leith an ábhair seo a athrú. Caithfimid éirí as a bheith leithleach agus smaoineamh ar dhaoine eile, ar ár bpláinéad álainn, agus ar na glúnta atá le teacht. Anois an t-am le haghaidh athruithe a chur sa tsiúil.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.