Ms Mair?ad N? Chartaigh:

Is ó Choláiste Oiriall mé agus inniu beidh mé ag déanamh scagadh ar cheann de na fadhbanna is mó, is práinní agus is forleithne ar oileán na naomh agus na n-ollamh, is é sin an ghéarchéim sa chóras sláinte. Tá géarghanntanas leapacha ann, tá ospidéil ag cur thar maoil agus tá dochtúirí agus altraí ag obair ó dhubh go dubh chun dul i ngleic leis an nganntanas foirne, gan trácht ar na liostaí feithimh fada. Is cúis imní é atá ag dó na geirbe ag daoine lá i ndiaidh lae ar fud na tíre agus, de réir gach cosúlacht, níl aon réiteach sásúil ag Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte chun aghaidh a thabhairt ar ar an gceist chasta chigilteach seo. Bhíomar foighneach, chreideamar sa chóras agus chuireamar muinín sa Rialtas agus i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte ach ní dhearna siad beart de réir a mbriathar. Anois, tá an córas ina phraiseach agus is muidne atá thíos leis.

Bhí an córas sláinte ag snámh in aghaidh easa agus ag teip air i bhfad sular tháinig géarchéim an choróinvíris aniar aduaidh orainn. Ar ndóigh, bhuail an phaindéim córas a bhí ag streachailt agus ar an dé deiridh cheana féin go trom. Is ceist bhainistíochta go bunúsach atá ann agus ní thiocfaidh feabhas ar bith ar chúrsaí go dtí go dtugtar aghaidh ar an easpa áiseanna agus easpa foirne atá ag cur isteach go mór ar an chóras sláinte sa tír seo sa lá atá inniu ann. Caithfimid éigeandáil a fhógairt agus coiste saineolaithe a ghlacadh isteach chun dul i mbun idirghabhála agus polasaithe nua éifeachtacha a chur i bhfeidhm a chinnteodh go mbeadh córas níos éifeachtaí againn a bhfeidhmíonn de réir 100% dá acmhainn.

Is fadhb amháin atá le feiceáil go soiléir faoi láthair ná an easpa foirne. Tá an córas sláinte go mór faoi bhrú toisc nach bhfuil dóthain dochtúirí agus altraí cáilithe ann. Cén fáth a bhfuil an ganntanas seo ann? Tá sé ann toisc go bhfuil líon suntasach ag tógáil an bháid bháin agus ag dul ar imirce.

Léigh mé alt scanrúil a foilsíodh san Irish Independent ag tús na bliana a thug le fios go bhfuil níos mó ná 360 duine ag fáil bháis in aghaidh na bliana mar gheall ar mhoilleanna i rannóga timpiste agus éigeandála. Tá dochtúirí imníoch go dtiocfaidh ardú suntasach ar an bhfigiúr sin sna blianta amach romhainn toisc go bhfuil drogall ar dhaoine cóir leighis a fháil tar éis na scéalta uafásacha faoi dhaoine ag caitheamh uaireanta, agus fiú laethanta i gcásanna áirithe, ag fanacht ar thralaí nó, níos measa fós, ar chathaoir agus iad go dona tinn ag fanacht ar leaba. Is mór an scannal é seo agus cuireann sé déistin orm. Is fíor a rá go mbíonn neart daoine ag fanacht ar scanadh ar feadh cúpla lá, rud a chuireann leis an nganntanas leapacha.

Is léir gur cheart dúinn éigeandáil a fhógairt blianta ó shin ach is fearr go mall ná go brách. Dáiltear na billiúin ar an tseirbhís sláinte gach bliain ach fós tá an córas ag titim as a chéile. Deirtear nach bhfuil ní níos géire ann ná teanga mná ach níl ní níos soiléire ná teip an Rialtais sa chóras sláinte ná in otharlann na leanaí nua, atá gan chríoch go fóill. Caitheadh na milliúin agus billiúin uirthi agus tá muid fós ag fanacht. Is fearr lán doirn de cheird ná lán mála d’ór áfach agus tá idirghabháil ag teastáil go géar.

Tá neamhéifeacht na bpolaiteoirí maidir le bun-athchóiriú, feabhsú, forbairt agus, thar aon rud eile, maoiniú na seirbhíse sláinte chomh soiléir le grian an mheánlae. Níor éirigh le páirtí ar bith a bhí i gcumhacht le 50 bliain anuas an dul chun cinn a bhí riachtanach a chur i gcrích. Fiú le linn tréimhse an tíogair Cheiltigh, nuair a bhí an tír seo lofa le hairgead, is amhlaidh go raibh an córas sláinte ar bun an liosta ag na polaiteoirí a bhí sa Rialtas. Is féidir struchtúr riaracháin a athrú gan mórán dua agus is féidir faillí an chórais a lochtú gan stró, sula bhfaightear deis é a leigheas, ach ní léir fós go bhfuil dream ar bith sa Rialtas toilteanach agus ábalta an córas a fheabhsú i ndáiríre.

Deirtear gur i dtús na haicíde is fusa í a leigheas ach is oth liom a rá nár tugadh aghaidh ar na laigí a bhaineann leis an gcóras lochtach seo in am. Agus é sin ráite, níl aon mhaith sa seanchas nuair atá an anachain déanta. Táim cinnte go n-aontóidh an coiste liom go bhfuil sé thar am dúinn dul i ngleic leis na deacrachtaí agus na heasnaimh a bhaineann leis an gcóras sláinte in Éirinn agus éigeandáil náisiúnta a fhógairt chun deireadh a chur leis an bhfáinne fí sa chóras sláinte agus na laethanta dorcha seo a fhágáil inár ndiaidh. Gabhaim míle buíochas leis an gcoiste as éisteacht liom.