Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 7 December 2022
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Staid Reatha na hEarnála Léiriúcháin Gaeilge: Plé
Ms Susan Kirby:
Rinne ár mbaill na scannáin sin go léir mar sin ar son na gcomhlachtaí atá tar éis iad a dhéanamh, gabhaim buíochas leis an Teachta.
Tosóidh mé leis an bpointe deireanach. Dála an scéil, tá na scannáin sin go léir go hiontach ach an-difriúil. Más maith libh madraí, beidh “Róise & Frank” mar cheann de na scannáin is fearr na bliana a fheicfidh sibh. Maidir leis an gceist deireanach, lorg an Teachta níos mó eolas faoin mborradh réigiúnach. Mar shampla, rinne cuid dá mbaill, “North Sea Connection” thiar i nGaillimh. Tá sé níos costasaí é sin a dhéanamh agus a bheith ag oibriú go réigiúnach agus chomh maith leis sin níl na daoine leis an tallann atá ag teastáil ar fáil sa bhealach céanna is atá siad ar fáil i gCill Mhantáin, i mBaile Átha Cliath nó i gCorcaigh.
Tugaimid áiteanna “metrocentric” ar na háiteanna seo. Bíonn costas níos airde ar léiriúcháin sna réigiúin sin ach ní costas amháin atá tábhachtach ach straitéis le go mbeadh stiúideo ar fáil agus go mbeadh daoine ar gach leibhéil os comhar agus taobh thiar den ceamara atá in ann feidhmiú trí Ghaeilge. Ní hamháin go bhfuil sé tábhachtach go mbeadh an content trí mheán na Gaeilge ach go mbeadh gach éinne atá ag obair ar an togra in ann Gaeilge a labhairt agus oibriú i nGaeilge. Faoi láthair, nílimid ag díriú ar an éiceolaíocht sin agus táimid ag iarraidh go n-díreofar air sin. Is rud an-mhaith a bhí sa bhorradh réigiúnach. Ba mhaith linn go mbeadh sé i bhfad níos mó agus go dtabharfaí aird ar an scéim a leathnú amach le go mbeadh muid in ann an leibhéil a choimeád ag 5% ar a laghad. Thosaigh sé ag 5% agus toisc gur tharla an paindéim i lár na scéime – cúig bliana isteach – leanfadh leis ar feadh bliana eile. Tá an leibhéil ag ísliú gach bliain agus níl na costais ag ísliú mar sin níl daoine á úsáid. Chonaiceamar na green shoots agus an potential a bhí ann agus anois tá sé ag laghdú agus ag imeacht. Ní dhéanann sé sin aon chiall. Fuair “An Cailín Ciúin”, “Arracht” agus “Foscadh” agus na scannáin eile tacaíocht faoin faoiseamh cánach atá ar fáil faoi alt 481. Ceapaim go bhfuil straitéis réigiúnach ag teastáil agus go mbeadh an borradh sna réigiúin i lár na straitéise sin.
Luaigh an Teachta fóram. Tá a lán fóram ann agus ceapaim go mbeidh an choiste ag tabhairt cuireadh d’eagraíochtaí cosúil le Údarás na Gaeltachta agus chuig Ardán agus comhlachtaí mar sin. Tá siad ag déanamh an-obair – obair iontach – ach ba mhaith linn dá bhféadfaí díriú ar an deis atá ann san earnáil léiriúcháin. Tá an Ghaeilge i ngach teach tríd an raidió agus ar an teilifís anois. Is féidir linn an Ghaeilge a spreagadh i measc páistí atá ag dul ar scoil. Chonaiceamar go léir an chumhacht a bhí ag Cúla4 sa bhaile le linn Covid-19. Tá na daoine atá ag freastal ar Ghaelscoileanna ann freisin. Tá an grúpa sin ag fás. Ceapaimid go bhfuil an-deis ann le díriú isteach ar léiriúcháin Ghaeilge agus straitéis a chur i bhfeidhm san earnáil sin.
Cén chéad ceist a bhí ag an Teachta? Luadh RTÉ. Ar mhaith le Irial Mac Murchú an cheist sin a fhreagairt?
No comments