Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 21 September 2022
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Díolúintí i leith Staidéar na Gaeilge sa Mheánscolaíocht: Plé
Ms Bl?thnaid N? Ghr?ach?in:
Maidir leis an gcomhairliúchán, tá na figiúirí tar éis dul in éag go suntasach le bliain anuas. Bhí strus ar na daltaí sa tréimhse a chaith siad sa bhaile i mbun obair bhaile nó obair scoile sa bhaile. Bhí strus ar na tuismitheoirí. Tá sé sin á léiriú i líon na ndíolúintí a bronnadh le dhá bhliain anuas. Tá sé an-mhífhéaráilte gur tugadh faoin gcomhairliúchán nó athbhreithniú seo le linn na tréimhse sin. Níor thug sé pictiúr ceart ar chor ar bith. Níor thug sé ach léargas air go raibh gach duine sa tír faoi strus.
Nuair a dhíríomar an cheist ar an Roinn maidir leis an gcomhairliúchán, dúirt sí gurb í an t-aon cheist a chur siad ar scoileanna ná an raibh an ciorclán soiléir. Ní athbhreithniú é sin. Ní gá dom é sin a litriú amach don choiste. Tá faillí ollmhór ansin agus is dóigh liom go bhfuilimid comhaontaithe air sin.
Táimid tar éis dhá bhliain a chaitheamh i mbun cruinnithe rialta ar an gceist seo ag iarraidh troid i gcoinne an phróisis lochtaigh seo. Bhí an próiseas as ar tháinig an ciorclán i dtosach lochtach dhá bhliain ó shin agus anois tá an t-athbhreithniú tar éis a bheith lochtach. Tá faillí iomlán déanta. B'fhéidir gur áibhéil é agus tá súil agam gurb ea ach, faoi láthair, táimid ag rá go bhfuil duine as deichniúir ag fáil díolúine. An bhfuilimid ag breathnú ar an gcás go mbeadh na daltaí a roghnaíonn Gaeilge chun bheith ina mionlach sna ranganna agus scoileanna T2 amach anseo?
Má leanaimid an treocht seo agus má théann an ráta mar atá sé ar aghaidh ag méadú go suntasach agus go leanúnach, is é sin a bheidh romhainn mura dtagann críoch leis seo láithreach. Má bhreathnaímid air sin, tuigimid ar fad go mbeidh tionchar aige sin ar gach rud. Beidh knock-on effect ar sholáthar múinteoirí, ar chaighdeán na múinteoirí agus ar sholáthar acmhainní. Cibé Gaeilge dheas a chuirfeá ar "sliding scale", is é sin atá chun tarlú mura gcuirtear deireadh leis seo láithreach agus rud ceart a chur ina áit.
No comments