Mr. M?che?l S Mac Donnacha:

Mar a dúirt mé níos luaithe, tagann sé suas scaití má tá páiste á bhogadh ar aghaidh go dtí scoil Bhéarla nó rud mar sin ach níl fócas mór ar na príomhoidí nach mbaineann sé sin leo. Déarfaidh mé rud amháin faoi sin. Thug sé faoiseamh do chuid de na príomhoidí Gaeltachta. Roimh 2016 nó 2017, bhí na teiripeoirí cainte agus na síceolaithe ag iarraidh díolúintí ó ábhar na Gaeilge a thabhairt do pháistí agus fós bhí cuid de na gasúir seo ag déanamh matamaitic, stair agus tíreolaíocht trí mheán na Gaeilge.

Tabharfaidh mé sampla an-phraiticiúil agus spéisiúil don Teachta faoi. Bhí ceann de na scoileanna ann ar tháinig páiste isteach i rang a dó uirthi. Bhí díolúine ag an bpáiste ó theanga na Gaeilge agus, mar gheall ar chúrsaí fostaíochta agus tithíochta, b'éigean don chlann bogadh isteach sa cheantar. Labhair an clann leis an bpríomhoide faoi agus ní raibh aon tuiscint dá laghad ag an gclann seo nach mbeadh díolúintí le fáil ag an ngasúr i scoil Gaeltachta. Labhair an príomhoide leo agus mheall sí dóibh an Ghaeilge a dhéanamh agus dúirt sí go dtabharfar cabhair bhreise don ghasúr mar go raibh uaireanta breise tacaíochta agus cúntóirí teanga ag an scoil agus mar sin de. Thug sí fráma ama don ghasúr go mbeadh sí in ann é a thabhairt suas ag leibhéal áirithe agus mar sin de. Bhí deacrachtaí foghlamtha ag an ngasúr seo. Ní raibh siad thar a bheith mór ach bhí díolúine ón Ghaeilge ag an ngasúr ón scoil a raibh sí ag freastal uirthi ach taobh istigh de chúpla mí - trí obair chrua agus go leor ama phearsanta a thabhairt don pháiste leis na huaireanta breise - thosaigh an páiste sin ag feidhmiú. B'fhéidir nach raibh sí ag feidhmiú ag caighdeán rang a dó ach bhí sé ag teacht de réir a chéile. Tá an páiste sin i rang a sé agus is é an rud is mó a bhfuil imní ar na tuismitheoirí faoi ná í a chur ag scoil dara leibhéal lán-Ghaeilge. Is féidir é a dhéanamh ach an toil a bheith ann agus breathnú air.

Tá mé cinnte go bhfuil sampla eile againn sa chóras ach, arís, tháinig sé sin trí scáth fearthainne an pholasaí oideachais Ghaeltachta mar bhí an príomhoide sin in ann a rá go raibh polasaí aici. Ní raibh aon rogha aici agus bhí sí chun é sin a dhéanamh. Sampla praiticiúil ab ea é ón talamh a d'fhéadfadh samhlú nó tarlú dá mbeadh polasaí soiléir ann ó thaobh mhúineadh na Gaeilge de trasna an bhoird ar fad.