Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 18 May 2022

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Poist Dhátheangacha sa Státseirbhís agus sa tSeirbhís Phoiblí: Plé

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Táimid sa dara seisiún den chruinniú seo. Cuirim fearadh na fáilte roimh na finnéithe go léir atá i seomra an choiste. Cuirim fáilte roimh na múinteoirí, Ciara Pickering agus Ciara Booth, agus na daltaí, Aoife Carragher, Genevieve Lenaghan, Lónán Mac Domhnaill, Blinne Mackin, Ciara Mackin, Poipin Murphy, Liam Óg Ó Nualláin agus Ellen Quinn ó Ardscoil Naomh Maolmhaodhóg. Cuirim fáilte roimh Oisín Mac Eoin, príomhoide, Riain Mac Giolla Phádraig, múinteoir, agus na daltaí Samad Ayinde, Kayleigh Cúipéir, Caitlín de Buitléir, Lily de Búrca, Darragh Kidd, Alisha Ní Chiardhubháin, Andrea Ní Choileáin, Dearbhla Ní Choileáin, Róisín Ní Mhórdha agus Ben Ó Néill ó Coláiste Mhuire. Cuirim fáilte roimh Anna Ní Dhomhnaill agus Cáit Uí Fhátharta, múinteoirí, agus na daltaí Iarla Mac Donnacha, Ciara Ní Dhuinnshléibhe, Éabha Ní Ghionnáin, Claire Ní Lochnáin, Ríona Ní Mhainín, Katie Ní Shúilleabháin, Ciarán Ó Caisín, MacDara Ó Coistealbha, Rónán Ó Flaithearta agus Ciarán Ó Mairtín ó Coláiste na bPiarsach. Cuirim fáilte roimh Michelle D'Altuin, múinteoir, agus na daltaí Bríd Nic Gearailt, Daithí Ó Loinsigh agus Sorcha Ní Dhonnchú ó Gaelcholáiste Chiarraí. Ón Státseirbhís tá John Ó Liodáin, príomhoifigeach cúnta, an Roinn Airgeadais; Róisín O’Hara, príomhoifigeach cúnta, an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán; Aoife Mitchell, oifigeach riaracháin, an Roinn Oideachais; Niamh Ní Shúilleabháin, oifigeach riaracháin, agus Leah O'Neill, oifigeach cléireachais, Seirbhís Thithe an Oireachtais; agus Niall Leavy, ceannasaí ar idirghníomhú leis an margadh, agus Liam Sinclair, oifigeach cléireachais, an tSeirbhís um Cheapacháin Phoiblí.

Sa seisiún seo, tá gach duine sa seomra coiste ina bhfinné os comhair an choiste. Ní fhéadfaidh ach na daoine atá ina suí ag an mbord labhairt. Más mian leis na finnéithe eile rud a rá, is féidir leo a lámh a ardú agus cuirfimid scairt ort chun labhairt. Gabhaim buíochas le gach duine as a bheith anseo.

Caithfidh mé dul trí na treoracha a leag mé amach dóibh siúd a bhí sa chéad seisiún níos luaithe, toisc go bhfuil daoine nua i láthair anois. Tá fáilte roimh na finnéithe ar fad a bheith anseo. Iarraim orthu a chinntiú go bhfuil a bhfón pócaí múchta. Tá cead ag comhaltaí an choiste agus finnéithe teacht isteach ar líne go fíorúil chomh maith. Ar líne, tá na Teachtaí O’Dowd agus Aindrias Ó Muineacháin, agus an Seanadóir Kyne. B’fhéidir go mbeidh comhaltaí eile ann, agus glaofaidh mé iad nuair a thagann siad ar líne.

Cuirim ar aird na bhfinnéithe breise go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíochta araon, faoi chosaint ag lánphribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste. Molaim do na finnéithe a bheith cúramach den fhianaise atá á tabhairt acu. Má ordaíonn an chomhchoiste dóibh éirí as an bhfianaise sin, tá sé tábhachtach go ndéanfadh siad sin láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an gcomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuir siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe seo.

Fiafraítear d’fhinnéithe agus do chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, duine nó eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha nó ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh a ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar do na finnéithe éirí as na ráitis sin láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfidh siad leis an ordú sin láithreach, má eisítear é.

Leis an méid sin ráite againn, is féidir linn breathnú ar ábhar an tseisiúin seo: na féidearthachtaí agus na deiseanna atá ann do dhaoine dátheangacha fostaíocht a fháil sa Státseirbhís agus sa tseirbhís phoiblí. Níos luaithe, bhíomar ag caint faoi ghnéithe difriúla, agus anois díreoimid ar thodhchaí na fostaíochta dátheangaí laistigh den Státseirbhís agus den tseirbhís phoiblí. Bhí i bhfad níos mó le rá agam, ach is é an rud a déarfaidh mé ná go mbeidh a lán deiseanna nua ann do phoist lánaimseartha trí Ghaeilge chun na seirbhísí atá geallta de thairbhe achtú Acht na dTeangacha Oifigiúla ar fáil do phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta. Rinneamar go leor oibre air sin agus má tá spéis ag aon duine an díospóireacht sin a léamh, tá sí ar fáil ar líne. Gan a thuilleadh moille, iarraim ar John Ó Liodáin labhairt linn.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.