Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 23 March 2022

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Cruthú Pobal Gaeltachta: Plé

Mr. Niall Ó Catháin:

Ó thaobh cúrsaí tithíochta de, caithfimid a bheith airdeallach air sin sna blianta atá romhainn mar tá na teaghlaigh mheánmhéide nó average household size sa cheantar seo againne ag breis agus a trí agus ar fud na hEorpa tá sé ag dul i dtreo a dó. Tarlóidh sé sin sa cheantar seo againne as seo amach. Má tharlaíonn sé sin taobh istigh de dheich mbliana nó 20 bliain, ciallaíonn sé sin go gcaithfimid 50% níos mó ionaid tithíochta a bheith sa teach ná mar atá ann faoi láthair. Táimid ag amharc air sin agus caithfimid tabhairt faoi sin. Má táimid ag iarraidh an daonra céanna atá againn faoi láthair a bheith ann sa cheantar, beidh orainn 50% níos mó aonaid tithíochta a bheith ann. Is rud mór atá ag teacht agus caithfimid tabhairt faoi sin as seo amach agus dul i bhfeidhm ar na polaiteoirí.

Tá fadhb ann leis an special development plan atá againn ó Thuaidh mar go bhfuil sé bunaithe ar achan rud a bheith dírithe ar an oirthear de na Sé Chontae nó sna bailte móra. Tá sé sin ag stiúradh achan rud agus ní thuigeann an chuid is mó de na comhairleoirí áitiúla mo bharúil faoin damáiste atá déanta aige sin. Bíonn na pleananna ceantair ó thaobh tithíochta de a bhíonn á chumadh acu ar fad bunaithe air sin. Mar shampla, tá baile beag in aice linn, an Suaitreach, agus níl siad ag zónáil tuilleadh tithíochta sa bhaile beag sin. Tá géarghá tithíochta ann cheana féin, agus tá sé mar an gcéanna achan áit toisc gur cheannaigh gach duine isteach ar an bplean seo. Caithfidh an Rialtas tabhairt faoi agus díriú isteach ar an rud seo, a rinneadh breis is deich mbliana ó shin anois.

Maidir leis an rud a bhí an Cathaoirleach ag rá faoi dhaoine a bheith ag obair ó bhaile, tá deis ann anois ath-fhócas a dhéanamh ar na ceantair thuaithe chun a bheith ag díriú isteach orthu, ag cur na seirbhísí ann. Caithfimid a dhéanamh cinnte de go bhfuil go leor tithíochta zónáilte sna bailte beaga agus sna sráidbhailte ionas go mbeidh tithe ar fáil ansin do dhaoine óga a bheidh ábalta obair a dhéanamh ón mbaile. Is rud é sin a gcaithfidh an Rialtas ó Thuaidh tabhairt faoi as seo amach agus táimid ag caint le cúpla polaiteoir ina leith sin go dtí seo ach ní dóigh liom gur thit an phingin go fóill leis an gcuid is mó díobh. Níl duine ar bith ag féachaint go dáiríre air ó thaobh polasaí de chun athamharc a dhéanamh ar an bplean a rinneadh cheana. Tá achan uile fhorbairt agus phlean ceantair bunaithe air ó Thuaidh. Má táimid ag iarraidh an rud céanna a dhéanamh is atá déanta i gCarn Tóchair, caithfidh tithíocht a bheith ar fáil sna ceantair seo. Tá go leor le bheith ag tabhairt faoin bhfadhb sin den average household size a bheith ag ísliú de réir a chéile. Is rud mór é sin agus b’fhéidir is í an chonstaic is mó atá ann in éadan cheantair thuaithe, bailte beaga agus sráidbhailte a bheith ag fás agus ag forbairt.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.