Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tá ceann nó dhó agam féin atá ag teacht leis an méid a bhí á phlé díreach ansin. Bhí ráiteas ó cheithre phríomhfheidhmeannach chomhairle contae nuair a bhí siad os comhair an choiste an tseachtain seo caite. Bhí siad ar iarraidh soiléiriú ar roinnt de na rialacha. B'ábhar suntais é go raibh siad chomh díreach sin. Ní fhaca mé é sin ag tarlú cheana. An bhfaca na finnéithe é sin? Ar thóg siad aon suntas den mhéid a bhí á lorg acu? B'fhéidir go raibh siad díreach ag cur an t-ualach ar dhuine éigin eile seachas orthu féin. Is ceist amháin é sin.

Níl muid tar éis caint faoi na tithe samhraidh ar fad atá ann. Cad é an cóimheas idir tithe samhraidh i gceantair Ghaeltachta, mar shampla, ar na hoileáin agus a leithéid, agus tithe cónaithe, agus an t-éileamh ar thithe sóisialta agus ar thithe d'aon sórt a thógáil san áireamh. Dá mbeinn i mo chónaí i gceantar Gaeltachta agus muna raibh mé in ann mo theach féin a thógáil agus go raibh tithe folmha ann don chuid is mó den bhliain, bheadh fearg dhearg orm. Tá a fhios agam go bhfuil feachtais i gcoinne a leithéide i dtíortha eile. Níl mé ag rá gur chóir dul sa treo sin ach is léiriú é sin go raibh cead pleanála, séarachas, uisce agus infreastruchtúr ar fáil dóibh sin ag am amháin. Caithfear casadh ar bhealach éigin chun déanamh cinnte nach mbeidh tithe folmha ann don chuid is mó den bhliain, tithe nach bhfuil ag tabhairt buntáiste don cheantar seachas ar feadh tréimhse de mhí nó dhó sa samhradh, agus daoine ann atá ag iarraidh a chlanna a thógáil trí Ghaeilge sa cheantar agus a bheith lárnach i saol eacnamaíochta agus sóisialta an cheantair. Tá a fhios agam cá mbeadh an buntáiste ansin.

Tá dhá cheist eile agam. Nuair a bhí ionadaithe ó na comhairlí ceantair os ár gcomhair le coicís anuas, den chuid is mó, bhí siad ag rá nach bhfuil fadhb ann ó thaobh chead pleanála. Tá a fhios agam an méid atá an Teachta Ó Cuív tar éis a rá. Bíonn coinníollacha leis. Bhí siadsan ag triail léiriú nach raibh diúltaithe do chead pleanála i gceantair Ghaeltachta. Má tá samplaí ag na finnéithe, b'fhéidir gur féidir leo iad a chur ar aghaidh chugainn. Táimid ag caint faoi shamplaí ina raibh sé soiléir gur chóir go mbeadh cead tugtha. Is féidir linn féachaint orthu sin agus, mar a dúirt an Teachta Ó Cuív, féachaint an raibh aon bhunús ann. Glacaim leis go bhfuiltear ag cloí le pé rialacha atá ann.

Tá mo cheist dheireanach dírithe ar Chomharchumann Ráth Chairn ach b'fhéidir gur mhaith leis an gconradh labhairt uirthi chomh maith. Baineann sé leis an gcinneadh a rinne an Ard-Chúirt. An céim mhór chun tosaigh é sin nó just céim amháin i gcás amháin é? An gá níos mó troid a dhéanamh san Ard-Chúirt chun an Ghaeltacht a chosaint ó Bhéarlú trí thógáil eastáit tithíochta nó tithíocht eile? Níl a fhios agam cé atá ag iarraidh tabhairt faoi mo cheisteanna.