Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Más gá, leanfaidh an cruinniú ar aghaidh go dtí 4.30 p.m. ach measaim nach mbeimid gafa anseo chomh fada sin. Fearaim fáilte roimh comhaltaí an chomhchoiste, roimh aon chomhalta eile atá ag freastail air seo nach comhalta den choiste é nó í, roimh na finnéithe atá chun labhairt os ár gcomhair agus roimh ár lucht féachana ar theilifís an Oireachtais.

Is mian liom a thaifeadadh go bhfuil na finnéithe go léir ón dá eagraíocht atá ag freastal ar an gcruinniú i láthair i seomra coiste 4 taobh istigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Tá Julian de Spáinn as láthair ach linn ó Chonradh na Gaeilge tá Mairéad Ní Fhátharta, cathaoirleach meitheal Gaeltachta Chonradh na Gaeilge; agus Peadar Mac Fhlannchadha, leas ardrúnaí agus bainisteoir abhcóideachta. Linn ó Chomharchumann Ráth Chairn tá Éanna Ó Cróinín, cathaoirleach; Úna Ní Fhairceallaigh, leas-chathaoirleach; agus Dáithí Mac Cárthaigh, ball. Is abhcóide é Dáithí Mac Cárthaigh. Gabhaim buíochas leis na finnéithe as an gcúnamh atá siad ag tabhairt dúinn ar an ábhar seo.

Sula leanfaimid ar aghaidh, tá dualgas orm na rialacha agus na treoracha seo a leanas a leagan faoi bhráid na ndaoine atá ag freastal ar an gcruinniú seo. Is mian liom a mheabhrú do chomhaltaí, d’fhinnéithe agus do bhaill fhoirne a chinntiú go bhfuil a ngutháin soghluaiste múchta le linn an chruinnithe toisc go gcuireann siad isteach ar an gcóras fuaime agus ar an gcóras taifeadta má tá siad ar siúl. Faoi láthair, tá rogha ag comhaltaí freisin freastal ar an gcruinniú go fisiciúil sa seomra coiste nó freastal go fíorúil ar Microsoft Teams. I gcás cruinnithe phoiblí, caithfidh siad é sin a dhéanamh óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais. Caithfidh comhaltaí atá ag freastal ar an gcruinniú óna oifigí i dTithe an Oireachtais an físeán a bheith ar siúl acu an t-am go léir ionas gur féidir linn ar fad atá i láthair anseo iad a fheiceáil. Meabhraím do chomhaltaí gur féidir le gach duine eile ag an gcruinniú iad a fheiceáil ar an scáileán, cé acu go mbeadh nó nach mbeadh siad ag caint ag an am. Ba cheart díobh uilig dá réir a chinntiú go mbeadh bhur gcuid micreafóin múchta i gcónaí seachas sibh ag cur nó ag freagairt ceisteanna. Ag cuidiú leis an gcóras taifeadta na focail a thaifead go cruinn agus linne ag an gcruinniú na focail a chloisteáil go soiléir, is gá dóibh siúd atá ag labhairt a gclúdaigh aghaidhe a bhaint dóibh sula labhróidh siad. Seachas sin, iarraim orthu go mbeadh a gclúdaigh aghaidhe á gcoimeád orthu an t-am uilig nuair nach bhfuil siad ag labhairt. Chun críocha Thuarascáil Oifigiúil Thithe an Oireachtais, tá sé iarrtha orm comhaltaí agus finnéithe a ainmniú sula labhróidh siad. Déanfaidh mé é sin. Níl sé i gceist go mbeadh vóta ann ach má ghlaoitear vóta leanfar leis de réir mar is gnáth trí vóta ar ghlaoch rolla na gcomhaltaí i seomra an choiste.

Ba mhaith liom aird na finnéithe a dhíriú go bhfuil siad, de bhua Bhunreacht na hÉireann agus reachtaíochta araon, faoi chosaint ag lán-phribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste, chomh fada agus atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Má ordaíonn an comhchoiste dóibh, ámh, éirí as fianaise a thabhairt i leith ní áirithe agus má leanann siad dá tabhairt, níl siad i dteideal dá éis sin ach pribhléid cáilithe i leith na fianaise acu. Ordaítear dóibh nach dtabharfar ach fianaise a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí seo agus ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuireann siad faoi bhráid an chomhchoiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an chomhchoiste tar éis an chruinnithe seo.

Fiafraítear d’fhinnéithe agus do chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, daoine nó eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha nó ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Fiafraítear dóibh gan aon ní a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh a ráitis a bheith clúmhillteach, ordófar do na finnéithe éirí as na ráitis sin láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfeadh siad leis an ordú sin láithreach.

Cuirfimid tús anois lenár mbreithniú ar ábhar an chruinnithe seo, tithíocht agus cúrsaí pleanála fisiciúla sa Ghaeltacht. Iarraim ar an bpríomhfhinné ó Chonradh na Gaeilge a ráiteas tosaigh a dhéanamh.