Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 23 November 2021

Joint Oireachtas Committee on Education and Skills

An Ghaeilge agus Oideachas lán-Ghaeilge: Plé

Mr. Julian de Spáinn:

-----sa cheantar a bheidh ag lorg Gaelcholáiste amach anseo so tá mé an-tógtha leis an gceist seo faoi láthair. Tá córas ann le fada an lá nach bhfuil ag breathnú ar aghaidh ó thaobh na Gaelscolaíochta de. Luaigh mé níos luaithe go bhfuil sprioc leagtha síos ag an mBreatain Bheag chun 40% de na scoileanna a bheith mar scoileanna Breatnaise amach anseo. Níl aon sprioc mar sin againne ó Dheas anseo in Éirinn. Cá mbeadh muid anois dá mbeadh a leithéid de sprioc tar éis a bheith againn ó na 1970aidí ar aghaidh, mar shampla? B’fhéidir go mbeadh muid níos fearr ná na Breatnaigh agus imithe ar aghaidh go 50% nó 60%. An t-easnamh is mó atá againn ná nach bhfuil aon phlean ann ag rá go bhfuil an oiread seo Gaelscoileanna ann faoi láthair, beidh an méid seo iar-bhunscoileanna ag teastáil agus táimid chun na hacmhainní a chur ar fáil chun a leithéid a dhéanamh.

Ceann de na rudaí is mó atáimid ag cloisteáil le cúpla bliain anuas ná go mbeidh na haonaid mar réiteach ar an scéal seo. Tá go leor fadhbanna a d’fhéadfadh a bheith ag baint leis an bhfreagra sin. Sin ceann de na freagraí a tugadh sa Dáilcheantar againne. Dúradh go bhféadfaí an mheánscoil nua a bhronnadh ar Educate Together agus go bhféadfadh siad aonad lán-Ghaeilge a chur ar bun ann. An fhadhb is mó a bhaineann leis na haonaid ná nach bhfuil aon chinnteacht go mbeidh gach ábhar ar fáil trí Ghaeilge. Ní bhfaighidh daoine an t-eispéireas céanna tumtha ó thaobh cúrsaí teanga de i measc na ndaltaí má tá siad i scoil ina bhfuil an Béarla timpeall orthu chomh maith. An rud atá le feiceáil ó thaobh rathúlacht na Gaelscolaíochta ná go bhfeidhmíonn sí i bhfad níos fearr nuair atá na scoileanna neamhspleách agus in ann feidhmiú iad féin. Sa scoil-cheantar ina bhfuil muid, tá níos mó ná 40 meánscoil ag feidhmiú trí mheán an Bhéarla agus níl oiread agus Gaelcholáiste amháin ann.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.