Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 20 October 2021

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

An Ghaeilge mar Theanga Teaghlaigh: Plé

Ms Sorcha Ní Chéilleachair:

Is dócha gur dhíríomar ar na seirbhísí sláinte níos mó ná aon seirbhís Stáit eile seachas cúrsaí oideachais mar gur sin an teagmháil is mó atá ag tuismitheoir agus ag teaghlach leis an Stát, go háirithe i gcéad bhlianta an pháiste, amhail nuair a thagann an páiste ar an saol, ar ndóigh, ag glacadh leis gur istigh san ospidéal atá an páiste. Is é an chéad chuairteoir ar an teach é an bhanaltra phoiblí. Bíonn vacsaínithe acu ag dhá mhí, ceithre mhí agus sé mhí. Bíonn tástálacha forbartha acu. Níl mé róchinnte.

Tá sé sé bliana ó bhí mise ag plé leis go díreach. Bíonn tástálacha forbartha ann. Téann daoine go dtí an clinic áitiúil agus bíonn na rudaí seo ar fad ar fáil. Sin an chéad teagmháil a bhíonn ag an bpáiste, cé go mbíonn sé nó sí an-óg, nó ag an tuismitheoir óg leis an Stát. Sin an chúis gur dhíríomar air sin. Dia idir sinn agus an t-olc, nuair a bhíonn na seirbhísí seo ag teastáil ó theaghlach, is seirbhísí riachtanacha agus thar a bheith tábhachtacha iad. Bíonn tionchar an-mhór ag na seirbhísí sin ar an teaghlach. An-chuid den am nuair atá teaghlach agus tuismitheoir ag plé leis na seirbhísí sláinte bíonn páiste tinn nó bíonn míchumas éigin air nó uirthi agus tá sé an-phearsanta. Sin an chúis gur roghnaíodh é sin. Ó thaobh na seirbhísí Stáit eile, ní bhíonn an teagmháil pearsanta sin leis an teaghlach chomh mór agus a bhíonn leis na seirbhísí sláinte, seachas b’fhéidir an Roinn Coimirce Sóisialaí. Ar ndóigh, tá seirbhísí oideachais ann ach bhí seirbhísí oideachais ar na seirbhísí is fearr sa Ghaeltacht sa suirbhé sin.

Ní bhíonn Tuismitheoirí na Gaeltachta ag plé le clubanna óige. Tá eagraíocht ann a bhíonn ag plé le clubanna óige ach níl mórán cur amach acu. Tuigim go bhfuil easpa maoinithe agus mar sin de ag cur as don eagraíocht sin. Sin vóta eile ar son an tascfhórsa, sa chaoi go mbeadh na heagrais seo ar fad ag caint le chéile agus go mbeadh an pictiúr mór ann. Tá muidne ag plé leis an teaghlach, tá dream eile ag plé le naíonraí agus cúram leanaí agus dream eile ag plé le cúrsaí club óige. Ba cheart dúinn ar fad a bheith ag caint le chéile. Faoi láthair, níl muid go maith ag caint le chéile. Níl aon fhóram againn agus níl aon bhealach againn le bheith ag caint le chéile. Níl aon phictiúr mór ann agus ba cheart go mbeadh mar ní tharlaíonn na rudaí seo i bhfolús.

Ó thaobh na n-oifigeach pleanála teanga agus an tascfhórsa, ní hé gur mise atá ag cur an tascfhórsa ar bun nó aon rud mar sin ach bheadh súil agam go mbeadh ionadaíocht ó na hoifigigh phleanála teanga ann. Bheidís lárnach in aon tascfhórsa den saghas seo mar tá siad lárnach sa phróiseas pleanála teanga agus is iad an chéad stop sa phróiseas sin.

Maidir leis na catagóirí A, B, C agus D, pléifimid é sin lá éigin eile ach d’úsáid mé iad mar shlat tomhais. Ó thaobh na Gaeltachta de, níltear ag plé le cúrsaí Gaeltachta mar DEDs a thuilleadh. Tá siad ag plé leo mar LPTs. Mar sin, ní bheadh Múscraí, na Déise nó aon dream eile briste suas.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.