Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 20 October 2021

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

An Ghaeilge mar Theanga Teaghlaigh: Plé

Photo of Aindrias MoynihanAindrias Moynihan (Cork North West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Gabhaim buíochas leis na finnéithe as an dá chur i láthair. Tá an-chuid eolais ann. Níorbh é na focail a bhí ann ach an fuinneamh, an mórtas agus an cur i láthair féin. Aontaím go láidir le Sorcha Ní Chéilleachair maidir leis an bpléisiúr agus an chúis bhróid atá ann teaghlach a thógáil trí Ghaolainn. Is tuismitheoir Gaeltachta mé. Bíonn i gcónaí gach iarracht á dhéanamh chun a chinntiú go dtabharfar an Ghaolainn slán chuig an chéad ghlúin eile. Aontaím go mór le Sorcha Ní Chéilleachair faoin bpléisiúr agus an sásamh ansin.

Aontaím leis na finnéithe chomh maith maidir leis na rátaí maidir leis an éileamh. D'fhéadfainn 100 duine a fheiceáil atá á scríobh sin mórthimpeall orm sa bhaile. Tá gach rud atá ráite acu ann cruinn ceart. Tá an t-éileamh ann. Tá bhuairt chomh maith ar dhaoine má lorgaíonn siad an tseirbhís as Gaolainn agus ní fhaigheann siad é agus go mbeidís fágtha ar leataobh ag feithimh ar feadh cúpla bliain leis an tseirbhís trí Ghaolainn.

Tá roinnt mhaith béime sa tuairisc ar sheirbhísí sláinte. An é toisc gurb iad is mó atá lochtach nó go bhfuil an t-éileamh is mó ansin? An bhféadfaí labhairt liom mar gheall ar an Roinn Coimirce Sóisialaí? An raibh teagmháil ansin nó an mbeadh a leithéid nó an méid céanna deacrachtaí ansin?

Lasmuigh den scoil in aon chor, tá sé fíorthábhachtach go mbeadh deis ag daoine comhluadar a fháil agus a bheith ag plé le daoine lasmuigh den scoil sa chomhthéacs Gaeilge. Glacaim leis go raibh sé an-deacair le linn na paindéime agus ní raibh na clubanna ábalta feidhmiú, ach fiú roimhe sin, bhí go leor bearnaí ann. An mbíonn na finnéithe ag plé le Muintearas agus na heagraíochtaí éagsúla mar gheall ar na heasnaimh sin? An bhfuil tacaíocht ann do ghrúpaí eile cosúil le Foróige nó Macra na Feirme teacht isteach chun na bearnaí sin a líonadh? Cé go bhfuil na clubanna óige in a lán áiteanna, tá bearnaí ollmhóra ann agus is laige mór é nach bhfuil an deis i gcuid de na pobail Ghaeltachta. Cad é tuairim na bhfinnéithe nó an ndearnadh é sin a phlé riamh i measc na dtuismitheoirí? Bheadh an-suim agam ann.

Tá cuid den cheist freagartha ag an bhfinné maidir leis an tascfhórsa. An é seo ról na n-oifigeach phleanála teanga? Conas a n-oibreoidís le chéile? Cad é an cruth a bheadh ar rudaí ansin?

Baineann an pointe deireanach leis an tslat tomhais do na réigiúin A, B agus C. Ní aontaím leis an tslí ar leagadh síos é. Tá sé leagtha síos de réir DEDs. Scoilteann sé pobail, mar shampla, mo phobal i gCúil Aodha. Níl aon tomhas ar phobal Chúil Aodha mar is DEDs Gort na Tobraide agus An Sliabh Riabhach é agus cuirtear síos iad mar chatagóir B. Tá a fhios againn go léir dá mbeadh pobal Chúil Aodha á thomhas gur pobal A a bheadh i gceist. Ní aontaím leis sin. Ní slat tomhais chruinn é an córas A, B, C.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.