Ms Sorcha Ní Chéilleachair:

Bhain na trí ábhar a phléigh an Seanadóir ansin leis an easpa Gaolainne i dtaca leis an teaghlach féin, agus ní faoi Thuismitheoirí na Gaeltachta nó faoi aon duine eile é breithiúnas a thabhairt ar dhuine nó cén teanga a labhraíonn sé nó sí, go háirithe cén teanga a labhraítear sa bhaile. Bímid ag iarraidh daoine a spreagadh inár gcuid oibre. Is é an rud is mó a bhímid ag iarraidh ná go rachadh daoine i mbun machnaimh agus go dtiocfaidís ar a gcinneadh féin agus an cinneadh atá ceart dóibh féin. Más rud é gurbh é a dteaghlach a thógáil le Gaeilge toradh an chinnidh sin, táimid ar fáil chun cúnamh a thabhairt dóibh. Is beag eile gur féidir a dhéanamh mar ní féidir aon teanga a bhrú ar aon duine. Ní maith linn é nuair a bhrúitear an Béarla orainn agus ní ceart go mbeimid ag brú na Gaeilge ar aon duine eile. Is é sin an chéad phointe.

Tá go leor tacaíochta sa phobal Gaeltachta don té nach bhfuil aon Ghaeilge aige nó aici. Tá an córas oideachais féin iontach do na páistí, tá naíonraí agus an polasaí oideachais Gaeltachta ann, agus tá an córas tumoideachais ann a oireann do phaistí atá ag foghlaim agus do chainteoirí dúchais araon. Is é sin an rud is fearr a bhaineann leis an tumoideachas. Tuigim, mar sin, cad atá i gceist ag an Seanadóir ach tá tacaíocht sa phobal agus tá ciorcail chomhrá agus ranganna Gaeilge agus mar sin ann. Tá tacaíocht agus comhairle ar fáil don teaghlach, abair, nach mbíonn Gaeilge ach ag duine amháin acu agus Béarla ag na daoine eile, agus tá straitéisí éagsúla atá molta do na teaghlaigh sin. Níl an cheist chomh simplí sin agus dúirt an Seanadóir nach n-oirfeadh polasaí amháin do gach uile dhuine. Creidim go bhfuiltear in ann meascán rudaí a bheith istigh in aon pholasaí amháin.

Luaigh an Seanadóir an tascfhórsa agus mar sin. Ní hé nach gceapaimid nach bhfuil aon rud ag obair. Is a mhalairt atá an scéal mar tá ag éirí go hiontach leis an bpolasaí oideachais Gaeltachta. Tá mo pháistí féin ag dul tríd an gcóras agus táim sásta leis. Tá an plean gníomhaíochta cúig bliana chomh mór leis an bpolasaí sin, ach ní dhéileálann ach cuid an-bheag de leis an teaghlach féin. Mar sin, is tascfhórsa a bheadh dírithe go sainiúil ar chúrsaí teaghlaigh seachas ar gach uile rud eile a bhaineann le cúrsaí Gaeltachta a bheadh i gceist againn, seachas aon rud eile. Is iad na heagrais dhifriúla a bheadh ag teacht isteach ansin agus ní hé go mbeadh an polasaí seo á chur in áit aon pholasaí eile ach go mbeadh sé comhthreomhar leo.

Mair leis an rud deireanach a dúirt an Seanadóir maidir le teorainneacha na Gaeltachta, nílimid ag iarraidh nó i bhfabhar aon áit a chaitheamh amach as an nGaeltacht, ach caithfear aghaidh a thabhairt ar na héagsúlachtaí atá ann ó cheantar go ceantar. Luaigh mé na catagóirí A, B agus C sa staidéar cuimsitheach teangeolaíochta, agus léiriú maith é - má táthar ina fhabhar nó ina choinne - ar an saghas pobail nó ar an bpróifíl teanga atá ag an bpobal. Ba cheart cur chuige éagsúil a bheith ann do na próifílí teanga éagsúla atá ann mar ní oibreodh rudaí a bheadh oiriúnach do chatagóir A, mar shampla, do chatagóir C, nó vice versa. Ní hé, mar sin, go bhfuil aon duine ag iarraidh teorainneacha na Gaeltachta a atarraingt nó aon rud mar sin, ach féachaint air arís agus ar na próifílí teanga atá sna pobail dhifriúla.