Marc Ó Cathasaigh (Waterford, Green Party) | Oireachtas source

Caithfidh mé dul isteach sa Dáil chun labhairt. Is deas an rud é Gaolainn na Rinne a chloisteáil anseo, fiú go bhfuil Sorcha ina cónaí i nGaillimh faoi láthair. Tá an-chuid le plé anseo. Aontaím go huile agus go hiomlán go bhfuil meas agus ómós tuillte ag na teaghlaigh atá ag tógáil a gclann le Gaeilge. Ní raibh an fhéinmhuinín agam féin mo chlann a thógáil trí mheán na Gaolainne. Bhí sé ródheacair dom so aontaím go huile agus go hiomlán leis an ráiteas sin.

Deir Sorcha ina cur i láir go bhfuil col ag an Rialtas admháil go bhfuil géarchéim sa Ghaeltacht. Bhíos ag féachaint ar an tuarascáil a d’fhoilsigh Tuismitheoirí na Gaeltachta. Ar dtús báire dhírigh mé isteach ar Ghaeltacht na Déise mar is í an Ghaeltacht is gaire dom. Ar an leathanach in aice leis sin, taispeántar Oileán Chléire agus deir sé faoi líon na dteaghlach le páistí faoi 18 a labhraíonn Gaeilge go laethúil nach bhfuil ach trí cinn ann. Muna bhfuil géarchéim ann, níl a fhios agam céard é sin. Mar Theachta Dála atá sa Rialtas faoi láthair, táim lánsásta glacadh leis go bhfuil géarchéim sa Ghaeltacht.

B’fhéidir gur féidir leis na finnéithe labhairt liom ar feadh tamaillín beag faoin ábhar seo. Tá na grúpaí súgartha ríthábhachtach. Glacaim leis an tsárobair atá déanta ag an gCumann Lúthchleas Gael. Tá obair den scoth déanta aige sa Rinn, mar shampla. Déanann siad beagnach gach rud trí mheán na Gaeilge agus tá sé ríthábhachtach ó thaobh na Gaolainne laistigh den Ghaeltacht sin.

Tá deacrachtaí ann san earnáil chúram leanaí go ginearálta - tá a fhios againn é sin - ach go háirithe i gceantair nach bhfuil mórán daonra ann. Táim ar an gComhchoiste um Choimirce Shóisialach, Forbairt Pobail agus Tuaithe agus na hOileáin freisin agus déileálann an coiste le cúrsaí oileán freisin. Tá an fhadhb chéanna ar na hoileáin ó thaobh cúraim leanaí. Tá sé deacair cúpla pingin i mbrabús a dhéanamh as má táthar ag iarraidh cúram leanaí a chur ar fáil. Conas is féidir dul i ngleic leis sin chun go mbeidh cúram leanaí ar fáil ar na hoileáin agus sna ceantair nach bhfuil mórán daonra ann, go háirithe laistigh den Ghaeltacht, ionas go mbeidh tuismitheoirí in ann dul amach ag obair agus a fhios a bheith acu go bhfuil a leanaí fós ag labhairt na Gaolainne?

An bhfuil na finnéithe in ann beagáinín níos mó sonraí a thabhairt dom ó thaobh riachtanais speisialta? Is múinteoir bunscoile mé. An bhfuil na seirbhísí, speech and language therapy, mar shampla, ann sa Roinn? An mbeadh siad ar fáil dá mba rud é go raibh páiste agam le deacrachtaí ó thaobh speech and language? Muna bhfuil, conas is féidir linn a bheith cinnte go mbeidh siad ann as seo amach?