Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 2 June 2021
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Curaclam Nua na hArdteistiméireachta: Conradh na Gaeilge
Mr. Julian de Spáinn:
Maidir leis na scoileanna a fheidhmíonn trí mheán an Bhéarla agus iad ag déanamh cinntí maidir leis an gcúrsa nó an sonraíocht bhreise a chur ar fáil, bheinn ag súil leis go ndéanfaidís amhlaidh. Seo arís ceann de na fadhbanna atá againn anseo. Tá sé deacair breathnú ar an rud seo ar shlí fhadtéarmach ó thaobh réiteach ar an gceist ina iomláine de. Más féidir linn a chinntiú go bhfuil na múinteoirí in aon scoil oilte ionas gur féidir leo an cúrsa T1 nó T2 a chur ar fáil, mar sin d’fhéadfadh sé a bheith ar fáil in aon scoil. Is ceist amchlár na scoile é ansin an cúrsa a chur ar fáil. Tá cineál ciorcail anseo. Más féidir linn an cúrsa a chur ar fáil i méid áirithe scoileanna de réir a chéile, de réir mar a théann na daltaí sin tríd an gcóras, rachaidh siad isteach go dtí na coláiste oiliúna nó chun an ard-dioplóma a dhéanamh amach anseo agus rachaidh siadsan isteach sa chóras freisin. De réir mar a láidríonn agus a fheabhsaítear an córas, an méid níos láidre a bhfaighidh an córas. Tá a mhalairt de sin ag tarlú faoi láthair ó thaobh chumas Gaeilge de agus ba mhaith linn dul sa treo eile. Caithfear tabhairt faoi seo i gceart. Caithfear tabhairt faoi oiliúint mhúinteoirí i gceart. Caithfear a chinntiú go mbeidh na múinteoirí in ann na cúrsaí seo a chur ar fáil. Is ceist amchlár na scoile é ansin. Ba cheart dúinn a chinntiú gur féidir le gach scoil ina bhfuil daltaí ag iarraidh an cúrsa a dhéanamh é a chur ar fáil.
Ba bhreá liom smaoineamh amach anseo go mbeidh gach scoil ag iarraidh é a dhéanamh - agus méid áirithe daltaí freisin - agus go mbeidh daoine uaillmhianach a ndóthain le smaoineamh gur mhaith leo an rud breise a bheadh i gceist leis an gcúrsa eile a fháil.
Tríd sin, beidh an córas forbartha i bhfad níos mó. Arís tagann cuid mhaith de seo ar ais chuig an bpointe nach bhfuil aon phlean mór ann sa chóras oideachais. Má thógaimid céim siar agus má thabharfaimis faoin rud atá sa chlár Rialtais agus atá geallta ag na páirtithe, d’fhéadfaimis an réabhlóid, an rud radacach nó an t-athrú mór atá ag teastáil ar feadh na mblianta a aimsiú ach go bhfuilimid ag damhsa timpeall air gach bliain nuair a bhíonn beagáinín athraithe anseo agus ansiúd, in ionad is a rá cad é an bealach chun tosaigh a fhreagróidh in aon pholasaí amháin na ceisteanna atá ag an Teachta, atá agamsa agus atá ag na daltaí, na tuismitheoirí agus na daoine eile ar fad.
Arís, is é an polasaí oideachais Gaeltachta an sampla maith atá againn. Chuir an Roinn Oideachais comhairliúchán an-mhaith ar bun. Ghlac na tuismitheoirí, na daltaí agus na pobail éagsúla sa Ghaeltacht páirt sa phróiseas agus cé nach bhfuil sé foirfe, tá sé go maith agus tá an pobal tar éis glacadh leis. Dá bhféadfaimis an rud céanna a dhéanamh le múineadh na Gaeilge trí chéile, bheadh sé iontach smaoineamh air go mbeadh an pobal ina iomlán ag glacadh leis an gcóras nua agus go mbeadh siadsan ag ceannach isteach sa rud freisin.
No comments