Oireachtas Joint and Select Committees

Thursday, 15 April 2021

Select Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019: Céim an Choiste (Atógáil)

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tuigim an méid atá á rá ag an Aire Stáit. Tá an méid sin straitéisí ann agus tá comhlachtaí beaga agus comhlachtaí móra ann ach sin an fáth go bhfuil an tAire Stáit ag déanamh rangú nó caighdeánú agus nach bhfuil a fhios againn fós cad atá i gceist. Nuair atá an tAire Stáit ag cur an caighdeán seo le chéile, sin an áit a bheadh sé ag rá go mbaineann an straitéis sin leis na comhlachtaí sin agus níl a fhios againn cá mhéad caighdeán atá i gceist. D'fhéadfaí 20, deich nó cúig caighdeáin a bheith ann. An mbeidh na comhlachtaí Stáit ar fad curtha isteach in A, B, C go dtí Z? Ansin, d'fhéadfadh an tAire Stáit a rá go mbeadh gach uile ceann de na straitéisí ceangailte le dreamanna áirithe mar tá siad dírithe ar na dreamanna sin.

An fhadhb is mó atá agamsa ná a luaithe is a úsáideann muidne foclaíocht nach bhfuil chomh soiléir is gur cóir go mbeadh sé, aimsíonn baill an státchóras bealach éalaithe ón obair ar chóir dó a dhéanamh maidir leis an nGaeilge. Tá dualgas orthu agus ní chomhlíonann siad é.

Bhí na meáin ar fad ag fógairt inniu go raibh portal iontach nua ann don vacsaín ach níl sé i nGaeilge. Níl focal Gaeilge ar an portal. Tá mise ag cur ceist maidir leis an nGaeilge ó Mí an Mhárta seo caite faoin HSE, NPHET agus gach uile dream atá gafa leis an bhfeachtas sláinte seo. Bhí a fhios againn go raibh portal le teacht ag am éigin. Glacaim leis nach bhfuil ach 100 nó 200 focal i gceist ar an suíomh gréasáin sin. Níl sé chomh deacair sin é a aistriú agus é a chur ar fáil do Ghaeilgeoirí i nGaeilge. Ní hé sin an t-aon sampla de seo.

Beidh leithscéal éigin á úsáid ag maíomh nach bhfuil sé sa reachtaíocht go sonrach gur gá an soláthar a chur ar fáil i nGaeilge. Sin an áit ina bhfuil an fhadhb is mó agam. Tá a fhios againn ar fad anseo cad gur chóir don státchóras a dhéanamh agus beimid in ann straitéis a chur le chéile. Tá na straitéisí ar fad ann; is féidir iad a thógáil síos ón tseilf agus a rá gur sin an straitéis céanna. Bhí mé ag féachaint ar an gclár "Uimhir 6" aréir agus bhí an Teachta Ó Cuív air. Luadh an coimisiún a bhí ann i 1925 agus na moltaí ar fad a bhí ann. Dá dtiocfadh na moltaí sin ar fad síos ón tseilf, bheadh a lán acu fós fíor ó thaobh an chur chuige atá ag an Stát maidir leis an nGaeilge toisc go raibh éiginnteacht ann go minic. Bhí daoine in ann teacht timpeall ar agus sin an áit atá mé ag triall cúrsaí a athrú.

Tá an ceart ag an Aire Stáit féachaint arís air chun déanamh cinnte de nach mbeidh an leasú seo ag déanamh dochar agus nach mbeidh a mhalairt d'éifeacht i gceist ach tuigeann sé cad atá i gceist. Táimid ag déanamh iarracht sa reachtaíocht seo déanamh cinnte de nach mbeadh aon bhealach éalaithe ag an státchóras gan cloí lena gcuid dualgais agus cearta lucht na Gaeilge a chur ar fáil.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.