Oireachtas Joint and Select Committees

Thursday, 15 April 2021

Select Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019: Céim an Choiste (Atógáil)

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Bhí sé spéisiúil gur luaigh an Teachta Ó Snodaigh an cheist a bhí ann fadó faoin mbreac-Ghaeltacht agus an fíor-Ghaeltacht, mar sin díreach an rud a bhí mé ag tagairt dó ar maidin. Bhí an leagan nua de sin sa staidéar teangeolaíochta agus tá eolas cruinn go maith againn ar an ábhar seo ó na daonáirimh agus an staidéar teangeolaíochta a rinneadh sa Ghaeltacht. In ionad Gaeltachtaí agus breac-Ghaeltachtaí, úsáideadh aicmí A, B agus C. In aicme A bhí na pobail ina raibh an Ghaeilge in uachtar; in aicme B bhí na pobail ina raibh riar maith teaghlaigh ag labhairt na Gaeilge agus cainteoirí ó dhúchas fairsing sa phobal; agus ní raibh mórán difríochta idir aicme C agus pobail taobh amuigh den Ghaeltacht. Go dtí go dtiocfaimid ar ais agus go bhfaighimid an rangú sin, beidh sé an-deacair déileáil leis an éileamh seo ar sheirbhísí trí Ghaeilge sna pobail labhartha nó fiú breac-labhartha Gaeilge. Táimid ag déanamh an jab níos deacra ná mar ba cheart dó a bheith. Níl mórán ciall in áiteanna nach bhfuil an Ghaeilge pioc níos láidre ná mar atá sí taobh amuigh den Ghaeltacht a bheith ag iarraidh rud a bhrú anuas amhlaidh is go bhfuil siad ar nós na pobail láidre Ghaeltachta.

Tá díomá orm ar bhealach nach bhfuilimid tagtha i ngleic leis an bhfadhb seo mar d’fhéadfadh muid i bhfad níos mó a dhéanamh do na breac-Ghaeltachtaí mar atá siad, sé sin, na pobail atá idir eatarthu agus na pobail láidre Ghaeltachta, dá mbeadh muid fírinneach faoin stádas ar an talamh. Bheadh súil agam go dtabharfar aitheantas dóibh sin nuair a bheidh sé seo ar fad á fheidhmiú.

Tá ceist agam don Aire Stáit maidir leis sin. Go bhfios domsa, tá plean teanga á réiteach do chathair na Gaillimhe. An mbaineann sé sin le hÚdarás na Gaeltachta nó le Foras na Gaeilge? Baineann cuid den chathair leis an Ghaeltacht agus tá sí i gceartlár na Gaeltachta ar mhapa. Tá cuid mhaith eile den chathair - an chuid is mó di - nach bhfuil sa Ghaeltacht. Tá caint ar limistéar pleanála teanga. Mar a dúirt mé, luath nó mall caithfimid aghaidh a thabhairt ar an gceist seo má táimid ag iarraidh dul chun cinn a dhéanamh i ndáiríre.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.