Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Nuair a foilsíodh an staidéar teangeolaíochta, rinneadh rangú ar na ceantair Ghaeltachta de réir A, B agus C. Tagann na ceantair phleanála cuid mhaith leis an rangú sin ach go gcaithfidh siad a bheith cuimsitheach mar cheantair astú féin.

Bhí iontas orm nuair a bhreathnaigh mé ar na sainorduithe de na ceantair phleanála teanga nach raibh ach an ceantar luaite gan aon idirdhealú a dhéanamh ar chaighdeán na teanga ná líon na gcainteoirí dúchasacha mar chéatadán den phobal i ngach ceantar.

Tá siad in ann na pleananna a réiteach ach ní dhéanann siad idirdhealú idir deisceart Chonamara nó Gaoth Dobhair agus ceantair atá i bhfad níos laige. Caithfear dul ar ais agus breathnú ar staidéar teangeolaíochta agus a rá go mbeidh sprioc le baint amach i gceantar atá ina A Gaeltacht ag a leithéid d’am.

Ach i gceantar nach bhfuil aon difear idir é agus ceantair lasmuigh den Ghaeltacht, ní bheadh an sprioc chomh huaillmhianach. Is é sin go ndíreofaí i dtosach na hacmhainní ar na ceantair ina labhraítear Gaeilge mar ghnáth-theanga laethúil i ndáiríre.

Sin an cur chuige is mó a thabharfadh toradh mar is é sa cheantar sin is mó a bheadh daoine ag iarraidh leas a bhaint as na seirbhísí trí Ghaeilge. Tá súil agam go mbreathnóidh an tAire Stáit ar an gceist mhór seo ar fad as seo go Céim na Tuarascála.

Ba cheart go mbeadh na seirbhísí á gcur ar fáil do lucht labhartha na Gaeilge trí Ghaeilge – níl aon amhras faoi sin – go ginearálta ar fud na tíre agus go speisialta sna Gaeltachtaí ina bhfuil an Ghaeilge mar theanga phobail. Bheadh sé láidir mar theanga phobail ach caithfidh sé a bheith níos láidre mar atá sé sa tír i gcoitinne.