Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Mar a dúirt mé, ní rud polaitiúil atá i gceist. Táimid ag iarraidh a dhéanamh cinnte de nach mbeadh fadhb ann amach anseo. Cheana féin, bíonn coimhlintí ann idir an Chaighdeán Oifigiúil agus canúintí, mar shampla. Gach uile bhliain tá ar an Oireachtas, measaim, eagrán nua den Chaighdeán Oifigiúil a fhoilsiú. Tuigeann daoine an caighdeán. Nuair a bhí an tAire Stáit ar scoil, b’fhéidir gur chuala sé an múinteoir ranga ag rá leis gurb é sin an caighdeán. Anois, tá an tAire Stáit ag tógáil coincheap nua isteach maidir leis an nGaeilge ach is ar rud éigin iomlán difriúil atá ann agus is é an teideal a bheidh air ná an caighdeán. Tá rud mar sin le dabht ann, mar ní bhaineann an caighdeán atá á leagan amach ag an Aire Stáit le gramadach, le rialacha, nó le struchtúr na teanga. Baineann sé le cur chun cinn na Gaeilge, le cearta agus leis an státchóras amháin den chuid is mó. Ba chóir go mbeadh bealach ann chun teacht timpeall air sin.

Níl an caighdeán seo ann go fóill agus beimid ag déileáil leis níos déanaí. Ní hé go bhfuil cinneadh déanta ag Tithe an Oireachtais maidir leis an teideal a bheidh ar na rialacha a bheidh an tAire Stáit ag leagan amach agus a mbeidh ar na boird, comhlachtaí agus Ranna Stáit cloí leo. Beidh liosta de rialacha ag an Aire Stáit agus b’fhéidir go bhfuil an ceart ag an Teachta Ó Cuív maidir le rialacháin, ach caithfimid déileáil leis seo ar dtús. Beidh sraith rialacha sa chás seo ag an Aire Stáit ach ní rialacha teanga atá i gceist ó thaobh an fhoclóra, na foclaíochta, abairtí nó struchtúir na teanga, agus beidh an teideal ceannann céanna ar an dá cheann, is é sin an caighdeán.

Is é sin an fáth a bhí mise ag iarraidh go ndéanfaí athrú air chun a dhéanamh cinnte de nach mbeadh breall ar dhaoine, nó nach mbeadh aon duine ag rá go raibh sé an-deacair orthu an caighdeán oifigiúil a thuiscint mar nár thuig siad gramadach nuair a bhí siad óg, agus anois tá siad ar bhord Stáit éigin agus táthar ag iarraidh an ghramadach chéanna a bhrú orthu arís. Ní hé sin atá i gceist ag an Aire Stáit, go bhfios dom, ach is é go mbeadh comhlachtaí Stáit, Ranna Stáit agus a leithéid curtha isteach i gcatagóirí nó aicmí difriúla agus go mbeidh orthu leibhéal áirithe Gaeilge a bheith acu a bheidh bunaithe ar cé acu catagóir ina bhfuil siad. Is é sin an fáth go raibh mé ag rá “aicmiú” seachas “caighdeán”. Má tá focal eile ann, glacaim nach teasáras mise, nó teasáras na Gaeilge mé ar aon chaoi. B’fhéidir go bhfuil focal eile atá i bhfad Éireann níos éasca ná é. Is é sin an méid agus níl mé chun argóint mhór níos faide na é sin a dhéanamh faoi ach tá an deis ann chun an t-athrú sin a dhéanamh anois.