Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tá sraith leasuithe anseo, suas, is dóigh liom, go dtí leasú Uimh. 100, agus iad ag déileáil leis an gcuid seo. Tá sé tábhachtach mar go minic is é an lógó an t-aitheantas atá ag daoine ar chomhlachtaí. Thar na blianta bhí sé de chleachtas ag comhlachtaí Stáit go mbeadh an lógó i nGaeilge ach ceangailte leis an teideal Gaeilge. Diaidh ar ndiaidh shleamhnaigh rudaí isteach. D'athraigh Bord Soláthair an Leictreachais go dtí ESB, má fhéachann duine ar na lógónna a bhí foilsithe ag an gcomhlacht sin thar na blianta. Is sampla eile é Iarnród Éireann-Irish Rail. Feiceann roinnt de na lógónna an chomhlacht seo cosúil le focail atá ag bogadh, ach tá Iarnród Éireann ann agus bhí. Féach ar An Post, mar shampla. Le tamall de bhlianta anuas fuair an focal “An” in "An Post" bás. Bhí Post don ainm An Post ann ach tá an tseirbhís sin ag bogadh ar ais in dtreo na Gaeilge a chur sa teideal agus is é sin an lógó. I roinnt cásanna tá lógó ann agus níl aon ainm nó fhoclaíocht ann agus i roinnt cásanna eile is díreach focal ón teideal atá i gceist, in NAMA, mar sampla agus rudaí mar sin.

Tá siad ann agus tá sé go maith go bhfuil an tAire Stáit ag tabhairt faoi sa tslí ina bhfuil sé leagtha síos aige anseo. Is é aidhm na leasuithe atá curtha agamsa agus ag mo chomhghleacaithe, na Teachtaí Daly agus Mairéad Farrell, ná cinnte a dhéanamh go dtarlóidh roinnt den stuif seo, chomh tapa agus is féidir. Níl aon duine ag tnúth go mbeadh lógó athraithe thar oíche mar is rud mór é sin agus tá costas i gceist ar nós stáiseanóireachta agus an suíomh Idirlín a athrú. Nuair atá comhlachtaí nua ag iarraidh teacht ar lógónna nua, ní tharlaíonn na hathraithe thar oíche agus íoctar a lán airgid as roinnt dearthóirí chun lógónna a dhearadh. Uaireanta oibríonn siad amach ach uaireanta ní oibríonn siad. Níl a fhios agam an é airgead curtha amú nó nach é, sa lá atá inniu ann.

Tuigim nach féidir linn a chur ina luí ar gach uile chomhlacht Stáit athrú a dhéanamh thar oíche. Ba chóir go mbeadh muid ag féachaint ar na hathraithe seo a bheith déanta faoin 1 Eanáir 2026. Thabharfadh sin cúig bliana dóibh chun a dteach a chur in eagar. Sin é an fáth go bhfuil an dáta sin ann. Glacaim leis an méid a bhí molta ag na Teachtaí roimhe seo i dtaobh leasaithe Uimh. 84 agus tá roinnt mionleasuithe eile i gceist. Ba chóir go mbeadh muid cinnte de go mbeidh teideal an chomhlachta as Gaeilge más rud é gur chomhlacht Stáit é. Tá an t-athrú seo tar éis tarlú arís agus arís eile. Is minic a tharlaíonn sé sa reachtaíocht go bhfuil teideal tugtha as Gaeilge do chomhlacht ach úsáidtear an leagann Béarla de mar mhasla.

Is cuimhne liom argóintí ag Aire i ndiaidh Aire faoin tslí a cuireadh é. Ní cuimhin liom an é Waterways Ireland an ceann deireanach, ach Waterways Ireland and in the Irish language Uiscebhealaí Éireann nó b’fhéidir Irish Water nó rud éigin den sórt sin. Sa reachtaíocht bíonn an Ghaeilge i ndiaidh "and in the Irish language". Ní scríobhtar "and in the English language" it will be whatever. Bíonn seasamh tánaisteacht á thabhairt go minic sa reachtaíocht. Níor tharla sé i gcónaí mar thuig roinnt mhaith Airí é ach níor thuig daoine eile é. Nuair a rinne mé iarracht leasú á dhéanamh chuaigh siad ina choinne. Is rud maith é go bhfuil an cinneadh seo á dhéanamh.

Ní mé ag cáineadh an Aire Stáit. Táim ag iarraidh tacú leis agus cinnte a dhéanamh de go dtarlóidh sé seo. Tá súil agam go mbeidh an tAire Stáit ábalta oibriú dá réir seo. Más rud é go bhfuil an spriocdháta atá roghnaithe agamsa in 2026 róghairid, iarraim ar an Aire Stáit ceann eile a phiocadh. Measaim gur gá dúinn dáta éigin a leagan síos mar dháta áirithe ar a tharlóidh sé i ngach uile chuid den státchóras. Tá liosta ag an Aire Stáit de gach uile státchomhlacht ar chúl an reachtaíochta seo mar a bhí ag an iar-Aire, an Teachta Ó Cuív, nuair a chuir sé an chéad Acht os ár gcomhair. Is féidir le duine éigin dul síos tríd agus tic a chur in aice le gach uile lógó, deimhnigh go bhfuil sé déanta acu agus ansin díriú ar na comhlachtaí nach bhfuil lógó as Gaeilge acu, nó teideal más gá.