Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Tuigim cé as a bhfuil an Teachta ag teacht ach tá scrúdú Gaeilge ann fós d'aturnaetha, go bhfios dom. Táim cinnte go raibh sé ann deich mbliana ó shin ar aon nós. Ní fhéadfaí, fiú i nGaillimh, siúl isteach ag 90% de na haturnaetha agus iarraidh orthu gnó a dhéanamh i gcás simplí trí Ghaeilge nó aon ghnó eile a dhéanamh trí Ghaeilge. De réir mar a thuigim é, níl aon chaighdeán ard ag baint leis an scrúdú atá ann. Is rud bréagach uilig é agus níl Gaeilge feidhmiúil ag na daoine a éiríonn leo sa scrúdú seo agus b'amhlaidh, más buan mo chuimhne, leis na habhcóidí.

Níl mé ag rá go bhfuil an scéal mórán níos fearr inniu. Bhí leithéidí Dáithí Mac Cárthaigh go mór chun tosaigh leis seo. Tosaíodh ag an am oiliúint a chur ar lucht an dlí le go bhféadfaidís an Ghaeilge a úsáid i ndáiríre ar son cliaint, taobh istigh agus taobh amuigh den Ghaeltacht, áit ar bith sa tír a raibh duine ar bith ag éileamh na seirbhísí sin. Ag an am, bhain sé sin leis an rud a bhí muid ag déanamh, sé sin go raibh cúrsaí faoi leith ann chun daoine a thraenáil le haghaidh dul go dtí an Eoraip agus aistriúchán a dhéanamh ar na cáipéisí dlí thall ansin.

Ba cheart breathnú ar an Acht a thagair an tAire Stáit dó. Ba cheart go mbeadh muid cinnte go mbeadh dóthain aturnaetha agus abhcóidí ar fáil do dhaoine le fíor-Ghaeilge go bhféadfaidís a úsáid sa chúirt ar shon cliaint. Níl sé réalaíoch go mbeadh Gaeilge chomh maith sin ag chuile dhlíodóir. Ba bhreá liom é dá mbeadh sé fíor agus dá bhféadfadh sé tarlú thar oíche ach ní bheadh sé réalaíoch a bheith ag éileamh go mbeadh Gaeilge den chineál sin ag chuile aturnae agus ag chuile abhcóide sa tír. Bheadh sé i bhfad níos fearr dá mbeadh líon fairsing daoine a bheadh fíor-inniúil ar an nGaeilge ná dá mbeadh chuile dhuine in ann a rá: "tá deifir orm" agus sin an méid. Is mór is fiú go bhfuil an leasú seo thíos. Caithimid an cheist a phlé agus caithimid féachaint cén chaoi a tabharfaidh muid faoin gceist seo.

Tá easnamh ollmhór ann.

Tá aithne agam ar fhear agus bhí sé os comhair na cúirte, ceann de na cúirteanna is airde sa tír. Ní rabhthas in ann teacht ar dhóthain bhreithiúna. Ní hé an Cúirt Uachtarach a bhí i gceist ach ceann beagáinín níos ísle ná sin. Ní raibh an cúirt in ann triúr breithiúna a fháil a bheadh in ann an cás a éisteacht trí Ghaeilge agus is fíor-Ghaeilgeoir an duine seo. Is bocht an scéal é sin. Caithimid díriú ar na ceisteanna seo agus aontaím leis an Teachta Ó Snodaigh.

Níl mé cinnte, áfach, go mbeadh mórán feidhme leis an rud a bhíodh ann a chur ar ais mar, fad is mo bharúil, ní raibh caighdeán ar bith ag baint leis agus, fad is mo bharúil chomh maith, níl mórán caighdeáin ag baint leis an scrúdú atá ann do na haturnaetha ach oiread. Níl ann ach magadh agus cur i gcéill.