Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Tá sé tábhachtach an focal “déanfaidh” a chur isteach sa Bhille. Dúirt an tAire Stáit nach bhfuil sé sásta é sin a dhéanamh agus tá fadhb agam leis sin. Ní mór dúinn cinnteacht a bheith ann. Níl a fhios agam cén fáth go bhfuil deacracht leis an bhfocal “déanfaidh”. Tá gá le rud a dhéanamh so nílimid ach ag rá é a dhéanamh. Déanann “déanfaidh” ciall sa chomhthéacs sin. Tuigim an rud atá ráite faoi go mbeidh fadhbanna praiticiúla ag an Rialtas i dtaobh na leasuithe atá agamsa agus ag an Teachta Ó Snodaigh. Táim sásta iad a tharraingt siar agus b’fhéidir iad a chur arís nuair atá tuilleadh plé déanta againn ó thaobh na fadhbanna praiticiúla. Ní ionann é sin agus a rá go bhfuil mé sásta nach mbeidh spriocdháta ann. Tá gá le spriocdháta.

Táimid ag caint faoi fholúntais i gcomhlachtaí poiblí áit nach mbeidh duine, bean nó fear, i gceannas ar an gcomhlacht poiblí sin chun críocha an Achta seo. Sin an rud is tábhachtaí. Nílimid díreach ag caint faoi chomhlachtaí poiblí agus folúntas. Táimid ag caint faoin deacracht a bheidh ann má ligimid don fholúntas sin dul ar aghaidh ar feadh tréimhse ama mar ní bheidh aon duine ann chun an tAcht seo a chur i gcríoch. Sin an rud is tábhachtaí. Uaireanta ní dhéanann sé mórán dochair nuair atá folúntas ann ach táimid ag caint faoin Ghaeilge agus táimid ag caint faoi Bhille atá lag ar aon nós mar go bhfuil sé srianta. Má ligimid leis laistigh den Bhille go bhfuilimid ró-scaoilte nó nach bhfuilimid láidir go leor, beidh deacrachtaí againne. Deir an Bille “duine a shainainmniú chun bheith ina cheann nó ina ceann ar an gcomhlacht poiblí chun críocha an Achta seo”. Má ligimid d’aon Rialtas glacadh le folúntas le tréimhse fhada, beimid i dtrioblóid. Is féidir leis an Aire Stáit aontú leis sin. An bhfuil an Rialtas sásta oibriú linn agus teacht ar ais maidir le cén sórt tréimhse ama atá ciallmhar agus réasúnta? Tá mise sásta glacadh leis sin, ach bíonn fadhbanna agam i gcónaí leis na focail “a luaithe is féidir”. Sin bealach éalaithe do gach rud agus cinnte is bealach éalaithe é gan aon rud a dhéanamh ó thaobh na Gaeilge de. Níl mé sásta le frása mar “a luaithe is féidir”. Níl aon aitheantas ansin go bhfuil géarchéim ann agus go bhfuil gá práinneach rud a dhéanamh. Arís, ba mhaith liom é sin a rá i mbealach thar a bheith dearfach. Tá dúshlán iontach os ár gcomhair maidir leis na daoine gur mhaith leo Gaeilge a labhairt agus a chur chun cinn. Tá dualgas orainn deiseanna a thabhairt dóibh é sin a dhéanamh agus seirbhísí a chur ar fáil dóibh.

Tá m’ainm ar phéire de na leasuithe seo, Uimh. 14, maidir leis an bhfocal “déanfaidh”, agus Uimh. 17. Táim sásta leasú Uimh. 17 a tharraingt siar agus teacht ar ais aige. Níl mé ag iarraidh easaontú le mo chomhghleacaí, an Teachta Ó Snodaigh, so b’fhéidir go dtiocfaimid ar chomhréiteach maidir le “déanfaidh” agus “féadfaidh”. Tuigim go bhfuil an leasú sin á bhrú aige. Má tá, aontaím leis, ach má tá bealach eile chun é a réiteach, táim sásta éisteacht.