Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Bhí áthas orm a chloisteáil go bhfuil an tAire Stáit ag smaoineamh air seo mar tá sé sin tábhachtach. Ba mhaith liom dá bhfaighinn tuilleadh sonraí faoin gcaighdeán atá i gceist, cén uair, agus cén chaoi is féidir linn a bheith deimhnithe faoi. Is é sin, uimhir a haon, go ndéanfaí rud éigin faoi agus uimhir a dó, gur caighdeán groí, ceart, idirnáisiúnta a bheidh ann. B'fhearr liom go mbeadh sé ann, déanfaidh mé an fhírinne leis an gcoiste. Ar a laghad, d'fhéadfadh an tAire Stáit breathnú air seo as seo go dtí Céim na Tuarascála.

Tá a fhios agam an dearcadh atá ag cainteoirí dúchasacha sa dáilcheantar seo agam. Tá beirt againne anseo ó Ghaillimh Thiar. Má cheapann siad go bhfuil daoine compordach sa Ghaeilge agus go bhfuil siad in ann a ngnóthaí a dhéanamh trí Ghaeilge, déanfaidh siad amhlaidh. Chuile lá tagann daoine chugam agus chuig an bhfoireann atá agam, déanann siad a ngnóthaí trí Ghaeilge agus is iad siúd a roghnaíonn an teanga. D'fhéadfainn a rá gurb í sin an teanga a roghnaíonn na cainteoirí dúchasacha ar fad. Tá a fhios agam, áfach, faoi na daoine ceannann céanna, agus táim féin beagán ar an gcaoi chéanna go mór mór má bhíonn deifir orm, agus má tá duine ag plé le duine nach bhfuil inniúil ar an nGaeilge, atá briotach léi, ó tharla go bhfuil Béarla sách maith agam, tá sé níos éasca an gnó a dhéanamh trí Bhéarla. Is é sin a tharlaíonn. Is minic a dúradh liom, mar shampla, go labhraítear an Ghaeilge leis an gcorrdhuine atá ag obair i gComhairle Contae na Gaillimhe a bhfuil Gaeilge líofa acu, ach is trí Bhéarla a dhéantar an gnó leis an gcuid ar fad eile.

Dá nglaofainn ar oifig na bhForbacha i Roinn an Aire Stáit, ní smaoineoinn ar an mBéarla a labhairt le duine ar bith ann mar tá siadsan ar fad ar an gcaighdeán de facto, Teastas Eorpach na Gaeilge B2 a bhfuilimid ag caint air. Tá tionchar ollmhór uilig aige seo ar nósmhaireacht theanga an phobail. Is é sin an fáth a bhfuil mé ag cur an oiread sin béime air seo mar táim ag streachailt leis seo i gcaitheamh mo shaoil. Tá sé tábhachtach go mbeadh machnamh domhain déanta air seo. Is eochaircheist nár freagraíodh riamh sa Stát í.

Bheadh sé spéisiúil suirbhé a dhéanamh ar cé mhéad jabanna sa Stát a bhfuil sé mar dhualgas agus de chúram ar dhuine a bheith inniúil sa Ghaeilge agus cé mhéad de na daoine sin atá i ndáiríre píre in ann a gcuid gnóthaí a dhéanamh go compordach trí Ghaeilge, ní hamháin go compordach dóibh féin ach go compordach don phobal, is é sin don chainteoir líofa Gaeilge sa phobal. Go hachomair mar sin, cé mhéad acu siúd i ndáiríre atá compordach ag déanamh a gcuid gnóthaí trí Ghaeilge leis an bpobal?