Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tairgim leasú Uimh. 9:

I leathanach 7, idir línte 24 agus 25, an méid seo a leanas a chur isteach: “ciallaíonn ‘inniúlacht’ i gcomhthéacs na Gaeilge san Acht seo, agus in aon reachtaíocht eile, líofacht de leibhéal B2 nó níos airde ar an gCreat Comhchoiteann Tagartha Eorpach le haghaidh Teangacha;”.

Faoi láthair, ní léir cad is brí le hinniúlacht sa Ghaeilge. Mar sin, tá míniú air de dhíth. Luaigh dreamanna difriúla a tháinig os comhair an choiste thar na blianta gur chóir go mbeadh leibhéal ann. Go bhfios dom, is é an leibhéal lena bhfuil an chuid is mó daoine sásta ná leibhéal B2 ar an gcreat comhchoiteann tagartha Eorpach le haghaidh teangacha. Glacann eagrais Ghaeilge a tháinig os comhair an choiste maidir leis an gceist seo leis sin mar an leibhéal tagartha is oiriúnaí. Bhí daoine ag caint faoi freisin i dtaobh cúrsaí pleanála i gceantair dhifriúla agus i dtaobh nithe a ghabhann le hÚdarás na Gaeltachta thar na blianta. Chomh maith leis sin, luadh é san aighneacht a chuir Ollscoil Mhá Nuad faoi bhráid an choiste díreach roimh an Nollaig. Úsáidtear an creat sin do na scrúduithe Theastas Eorpach na Gaeilge a reáchtálann an ollscoil. Tá sé in úsáid go forleathan agus go hoifigiúil timpeall na hEorpa.

Gan leibhéal sainaitheanta, ní léir go mbeadh aon chaighdeán i gceist a chinnteodh go mbeadh muintir na Gaeltachta in ann cumarsáid a dhéanamh leis an státchóras trí Ghaeilge ar chor ar bith. Muna bhfuil ach caighdeán an fhoghlaimeora tosaigh i gceist, ní cumarsáid atá i gceist. Bítear ag tarraingt fiacla uaireanta toisc nach bhfuil inniúlacht chuí ag daoine agus duine ag déileáil leis an státchóras. Ní ionsaí in aon bhealach é seo orthu siúd atá sna poist sin agus gan Gaeilge acu. Má chuirtear sa phost iad, ba chóir go mbeidís in ann an jab a dhéanamh ach, muna leagtar amach leibhéal inniúlachta sa Ghaeilge i dtaobh poist, ní féidir cloí leis. Toisc go bhfuil freagracht ag an Aire Stáit as an nGaeltacht, ba chóir gur féidir liom glaoch a chur ar a oifig agus teacht ar dhuine gur féidir leis nó léi déileáil liom trí Ghaeilge. Dá nglaofadh duine ar oifig de chuid an HSE i gceantar Gaeltachta, ba chóir go mbeadh an duine a fhreagraíonn an fón in ann déileáil leis an duine sin trí Ghaeilge ag leibhéal cuí. Dar linn, is é an leibhéal cuí ná leibhéal B2 den chreat comhchoiteann tagartha Eorpach le haghaidh teangacha. Leis sin, bheidís in ann feidhmiú trí Ghaeilge. Ní leor go bhfuil duine in ann a rá "Dia duit". Thar na blianta, bhí caighdeáin dhifriúla ann. Bhí caighdeán ann do dhlíodóirí agus bíodh scrúduithe ann dóibh. Ba é an cás céanna i leith múinteoirí. Measaim gur éirigh na scrúduithe seo beagáinín níos éasca mar níl a fhios agam conas gur féidir le cuid dóibh ar éirigh leo sna scrúduithe, fiú sa Gharda Síochána, é sin a dhéanamh. Bhí siad in ann teacht amach agus a rá go bhfuil inniúlacht sa Ghaeilge acu cé nach bhfuil flúirse na Gaeilge acu. In ainneoin sin, cuireadh iad in áiteanna inar chóir go mbeadh Gaeilge ag gardaí agus ina raibh siad in ainm a bheith ag déileáil le pobal na Gaeltachta as Gaeilge de shíor.

Ní raibh sé ar a gcumas acu ag an am. Is daoine iontacha iad a lán acu agus dhein siad cur chuige ceart agus d’éirigh go hiontach leo. Roinnt eile acu, ba chuma sa sioc leo mar bhí an post acu agus d’éirigh leo é choimeád. Sin atá i gceist, go leagfaimid caighdeán síos. Ar a laghad beimid in ann díriú ina threo nuair atáimid ag caint faoi cheisteanna pleanála, státseirbhísí nó na seirbhísí poiblí atá ag obair sa Ghaeltacht agus iad siúd atá lasmuigh den Ghaeltacht atá ag déileáil le daoine atá Gaeilge acu.