Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Is é sin an próiseas chun cosaint a sholáthar do dhaoine le míchumas ná coimircíocht a thabhairt dóibh agus tá sé thar a bheith tábhachtach. Níl sé curtha i bhfeidhm. Is é sin ach sampla amháin de dhlí nach bhfuil curtha i bhfeidhm.

Má tá an Rialtas seo agus an ceann cheana mar sin ní féidir linn muinín a bheith againn as. Ní bean dhiúltach mé. Dá mba rud é gur bean dhiúltach a bhí ionam bheinn imithe as cúrsaí polaitíochta agus imithe abhaile níos luaithe inniu. Is cur i gcéill atá i gceist. Ní chuirim an líomhain sin in aghaidh na Roinne. Tá a fhios agam go bhfuil an t-uafás oibre déanta aici agus an ag Aire Stáit freisin i dtamall gearr. Is cur i gcéill ó bhun go barr, nó ó bharr go bun, áfach, atá ar siúl anseo. Tá a fhios againn gur theip go huile is go hiomlán leis an Acht seo. Réabhlóid a bhí i gceist leis, gan amhras. Tar éis am gearr bhí a fhios againn nach raibh sé cuí don fheidhm a bhí aige, nach raibh cumhachtaí ag an gCoimisinéir Teanga agus go raibh na scéimeanna teanga ar na seilfeanna ar fud na tíre. Tá a fhios againn an méid sin. Tá sé beagnach 20 bliain ina dhiaidh é sin anois agus táimid fós ag streachailt agus an Rialtas fós ag rá go mbeidh Gaeilge ag 20% de na daoine atá ag obair san fhoirgnimh seo agus sa sna comhlachtaí poiblí uair éigin amach sa todhchaí. Ní bheidh aon phobal Gaeilge fágtha nuair a bheidh an sprioc sin sroichte againn. Ní bheidh pobal beo sna Gaeltachtaí fágtha. Is í sin an bhearna is mó.

Nílim ag iarraidh díriú isteach ar rud chun strus nó tuilleadh oibre a chur oraibh ach chun a chur in iúl go bhfuil gá le spriocanna ama agus le deireadh a chur leis an gcur i gcéill agus a rá go bhfuil géarchéim anseo. Níl anseo ach píosa den réiteach. Tá céimeanna eile le tógáil againn go léir ar son na Gaeilge ach is é ról an Stáit ar a laghad ná an rud is bunúsaí a chur ar fáil chomh sciobtha agus is féidir chun dul i ngleic leis an ngéarchéim agus leis na fadhbanna ar an talamh. Má ligimid an mhír seo a sheasamh, nílimid ag comhlíonadh ár gcuid dualgas féin chun brú a chur ar an Rialtas beart a dhéanamh de réir a bhriathair. Níl mé chun ghlacadh leis seo.

B’fhéidir go bhfuil na focail mhícheart agus cuirfidh mé mo lámha suas. Tá sé deacair dom agus do gach Teachta Dála agus do na daoine atá ag obair sa státchóras, go háirithe maidir leis an Covid-19, ach ag an am céanna táimid anseo inniu agus tá an Rialtas ag rá go ndéanfar é seo am éigin sa todhchaí. Tá an méar fhada i gceist arís ach anois tá an méar fhada scríofa sa Bhille, seachas a rá go bhfuil gá le rud eile a dhéanamh agus fís eile a bheith againne. Mura bhfuilimid in ann a rá cén lá a thiocfaidh an Bille i bhfeidhm agus é ina Acht, táimid thíos. Cén chaoi is féidir linn dul ar aghaidh leis sin? Beimid ar ais anseo ag streachailt agus ag argóint seachas a bheith ag mealladh daoine, ag spreagadh daoine agus ag cur gach rud ar fáil chun daoine a mhealladh chun an Ghaeilge a úsáid.

Níl ach rud bunúsach i gceist anseo mar a dúirt mé. Níl mórán sa Bhille seo agus is mór an trua é sin ach, fiú amháin, bhí mé sásta dul leis an mBille srianta ach amháin go gcuirfear na moltaí san áireamh a chuir an comhchoiste os comhair an Rialtais nuair a bhí mé i mo Chathaoirleach ar an gcoiste. Ní raibh mé sásta go hiomlán liom féin agus bhí mé i dtrioblóid go minic le daoine a cheap nach raibh mé radacach go leor. Anois táimid anseo le Bille atá ag rá, mar a dúirt mé, "am éigin, lá éigin". Tá dearmad déanta agam ar an bhfear ón nGaillimh a dúirt mar gheall ar bhó, go mbéarfaidh sí lao lá éigin am éigin. "The cow will have a calf some time in the future" agus tá sé an nath cainte go hálainn i nGaeilge. Táim tuirseach inniu agus tá dearmad déanta agam ar na focail ach is é sin an rud atá á dhéanamh ag an Rialtas anseo. Táim chun an leasú seo a bhrú. Níl mé chun vóta a ghairm ach táim ag rá go poiblí nach bhfuil mé ag glacadh leis seo agus go mbeidh mé ag teacht ar ais air seo. Níl a fhios agam an rud foirmiúil a dhéanfaidh mé ach tá mé ag cur in iúl go bhfuil mé ag brú na míre nó an leasaithe seo.