Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Arís, tá an tAire Stáit ag rá nach rud neamhghnách é seo agus go dtarlaíonn sé le gach Bille, ach is am neamhghnách é seo maidir le Covid agus maidir leis an Ghaeilge. Tá géarchéim ann. Níl a fhios agam cé mhéad am atá an focal sin úsáidte agam inniu. Is dóigh go bhfuil mé beagáinín leadránach ag rá an rud ceannann céanna. Bhí mé ag iarraidh dul abhaile, i ndáiríre, mar tá mé bréan agus traochta den chur i gcéil seo. Mar a dúirt an Teachta Ó Snodaigh, tá sé ráite sa Bhille go dtiocfaidh sé i bhfeidhm ar cibé dáta a cheapann cibé Aire a bheidh ann ag an am. Sin an fhadhb. Níl muinín agamsa ansin, ach níos tábhachtaí fós, níl muinín ag muintir na nGaeltachtaí agus na Gaeilge. Luaigh an tAire Stáit alt a 13. Arís, úsáidtear an focal "féadfar" ann agus an méid solúbthacht atá i gceist leis sin. Deir sé:

(1) Féadfar Acht na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019 a ghairm den Acht seo.

(2) Féadfar Achtanna na dTeangacha Oifigiúla, 2003 agus 2019 a ghairm d’Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003 agus den Acht seo le chéile.

(3) Tiocfaidh an tAcht seo i ngníomh cibé lá [sin na focail mhillteanach] nó laethanta a cheapfaidh an tAire Cultúir, Oidhreachta agus Gaeltachta le hordú nó le horduithe i gcoitinne nó faoi threoir aon chríoch nó foráil áirithe, agus féadfar laethanta éagsúla a cheapadh amhlaidh chun críoch éagsúil nó le haghaidh forálacha éagsúla.

Ní féidir glacadh leis sin má tá an Rialtas i ndáiríre.

Tuigim go bhfuil deacrachtaí ann. Tuigim ó mo thaithí féin go mbíonn deacrachtaí uaireanta le hAchtanna, ach nuair a bhreathnaím siar ar m’am anseo, cuimhním ar an reachtaíocht maidir le wards of court. Níl na focail agam don reachtaíocht sin agus b’fhéidir go mbeidh duine éigin in ann cabhair a thabhairt dom maidir leis an Ghaeilge ar wards of court. Tá teipthe orm faoi láthair na focail a fháil. Tá an reachtaíocht sin ann ó 2015 agus níor cuireadh formhór de i bhfeidhm fós. Níl píosa reachtaíochta chomh tábhachtach sin curtha i bhfeidhm. Iarraim ar an Aire Stáit breathnú ar sin agus breathnú ar an mBille seo agus chomh tábhachtach agus chomh práinneach atá sé. Táimid ag rá sa Bhille go ligfimid d’aon Aire sa todhchaí é a chur a bhfeidhm nuair a fheileann sé dó nó di. Ní féidir glacadh leis seo. Mar a dúirt an Teachta Ó Snodaigh, b’fhéidir go bhfuil na focail beagáinín awkward ach an rud atáimid ag iarraidh a chur in iúl arís agus arís ná go gá dúinn Bille láidir a chur i bhfeidhm chomh sciobtha agus is féidir. Níl mise sásta ligean d’aon Rialtas nó aon Aire é sin a dhéanamh, fiú más mé féin a bhí i gceist. Ní féidir liom muinín a bheith agam as an gcóras. Sin mo thaithí, go háirithe ó thaobh cúrsaí sláinte, gan trácht ar chúrsaí Gaeilge. Tá gá le dáta faoi leith, aitheantas go bhfuil gá leis agus gan an tsolúbthacht seo a bheith ann d’aon Aire nó d’aon Rialtas.