Mr. Páidí Ó Sé:

Ní dhearna ach cuirfidh mé cúpla pointí leis sin. Tá na dualgais atá againn agus ag an-chuid de na comharchumainn, mar cheann eagraíochtaí ar na hoifigí pleanála teanga, leathan. Tá conradh trí bliana acu ach mar bhainisteoir tá conradh bliain agam agus mar eagraíocht tá conradh bliain againn. Mar a dúirt Máirtín Ó Méalóid, bheadh sé go maith dá mbeadh conradh níos faide ann agus dá mbeadh slí ann dul go dtí an tAire Stáit, an Teachta Chambers, a iarradh air an bhféadfaí pleanáil níos fearr a dhéanamh ó thaobh buiséid a bheadh ar fáil do na comharchumainn. Is é an méid is mó blianta ná trí bliana agus i gcás aon eagraíocht eile bheidís níos faide. Tá sé sin á dhéanamh ag an Roinn faoi láthair le cuid de na heagraíochtaí go bhfuil conarthaí aige leo. Ba cheart go mbeadh an rud céanna ar fáil do na bainisteoirí.

Tá an-chuid bainisteoirí ann agus is dócha go bhfuil ár bpá níos ísle ná an pá a bheadh ag oifigeach pleanála teanga. I ndáiríre, tá sórt struchtúr leis an bpá atá ag oifigigh pleanála teanga. Níl aon struchtúr le pá na mbainisteoirí. Bhí caint le cúpla bliain anuas go gcuirfí struchtúr air agus, le cúnamh Dé, sin rud gur ceart go mbeadh ann do na bainisteoirí, go háirithe do na comharchumainn bheaga.

Mar a deireann an seanfhocal, "Má theastaíonn uait aithne a chur orainn mar cheantar, caithfidh tú maireachtaint inár dteannta." Tá obair iontach á déanamh ag an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán ach uaireanta ní bhraitheann an pobal go dtuigeann sé na mionrudaí a bhíonn sna Gaeltachtaí difriúla. Is é an moladh a thabharfainn don choiste ná scríobh chuig an Aire agus féachaint an mbeadh seans ann an múnla a bhíodh ann cheana, agus bhíodh sé ann roimh an gcúlú eacnamaíochta, áit go raibh príomhoifigeach cúnta i ngach réigiún Gaeltachta, múnla atá in úsáid ag an Roinn i leith Údarás na Gaeltachta, agus múnla a oibríonn go hiontach do na comharchumainn pobalbhunaithe go bhféadfaí aithne a bheith ag duine orthu uile, a thabhairt isteach. Mar a bhíodh cheana, bheadh sé go maith dá mbeadh buiséad á bhainistiú ag na hoifigigh sinsearacha. Tá sé an-deacair do na hoifigigh sinsearacha atá lonnaithe sa Ghaillimh faoi láthair turas a thabhairt ar na Gaeltachtaí ar fad mar tá an iomarca le déanamh acu. Dá dtógfaí ar ais oifigeach réigiúnach leis an bpríomhoifigeach cúnta a bhíodh ann cheana, bheadh sé sin go maith.

Tá mé ag dul isteach anois in Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003, nó Acht na Gaeltachta mar a ghlaoim air uaireanta. Tá gá le National Public Health Emergency Team, NPHET, na Gaeltachta. Leis an gcaint ar fad atá ar vacsaín i 2020, tá gá lenár vacsaín féin don Ghaolainn. Idir an Roinn Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta, an Roinn Oideachais, an Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail, an Roinn Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige agus fiú amháin cáine ar mhótair daoine, níl aon chomhordú idir na heagraíochtaí seo. Ba cheart go mbeadh NPHET na Gaeltachta ann chun comhordú a dhéanamh ar pholasaithe teanga agus ar fheasacht teanga a fhorbairt ionas go mbeadh sé ábalta oibriú le na Ranna difriúla nuair a bhíonn siad ag cur Billí le chéile chun go mbeidís mar Achtanna. Cuireann na Billí seo, a thagann amach mar Achtanna, isteach go mór ar phobal na Gaeltachta nuair nach mbíonn tuairimí mhuintir na Gaeltachta agus mhuintir na Gaolainne istigh iontu. Ba cheart go mbeadh eagraíocht ar nós an Choimisinéara Teanga, mar atá sa Roinn Leanaí, Comhionannais, Míchumais, Lánpháirtíochta agus Óige, bainteach leis na Billí sula mbeadh siad mar Achtanna. B'shin an moladh go gcuirfí nóta go dtí an Aire Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán agus go dtí an Aire Stáit ag an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán agus go mb'fhéidir go mbeadh sé seo san Acht nua leis.