Mr. Máirtín Ó Méalóid:

Bíonn Comhlachas na gComharchumann & Comhlachtaí Pobalbhunaithe ag iarraidh go mbeadh cothromaíocht ann idir an Ghaeltacht agus an cuid eile den tír. Táimid ag iarraidh go mbeadh na deiseanna céanna ag muintir na Gaeltachta agus táimid ag iarraidh go mbeadh na heagraíochtaí, na comharchumainn, na baillchomharchumainn agus na baillchomhlachtaí pobalbhunaithe maoinithe agus go mbeadh gach deis agus áis acu jab ceart a dhéanamh ar son phobal na Gaeltachta. Is iad sin na heagrais nó na comhlachtaí atá ag obair ar an talamh sa nGaeltacht ar son inmharthanacht na Gaeltachta.

Níl aon ráiteas nó óráid mór millteach fada nó aon rud réitithe agam le haghaidh cruinniú an lae inniu. Tá go leor fíricí agus figiúirí srl. os mo chomhair ach ní raibh mé cinnte cad ba cheart dom a dhéanamh le bheith macánta. Ar son na baill, theastaigh uaim a rá go bhfuil muid ag aithint go bhfuil feabhas tagtha ar rudaí le roinnt blianta anuas ó thaobh maoiniú agus go bhfuil an maoiniú Stáit atá ag dul ag an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán agus atá ansin scagtha amach trí Údarás na Gaeltachta. Tá feabhas tagtha air sin le cúpla bliain anuas agus táimid féin ag glacadh le roinnt creidiúint as sin mar bhí muid ag obair idir an comhlachas agus ár gcairde i gConradh na Gaeilge ag obair as lámha a chéile. Táimid tar éis laethanta stocaireachta a dhéanamh in óstán trasna an bhóthair ó Thithe an Oireachtais le roinnt blianta beaga anuas agus bhíomar ag caint ansin le go leor Teachtaí, Seanadóirí, Airí agus daoine eile nach iad ag míniú an ról ríthábhachtach atá ag na comharchumainn agus na comhlachtaí pobalbhunaithe, ról go mb'fhéidir nach bhfuil aitheanta go soiléir ag go leor.

Táimid tar éis ár bpáirt féin a ghlacadh sa feabhas beag atá tagtha ar chúrsaí maoinithe le blianta beaga anuas. Caithim a rá go mbraitheann muid go bhfuil píosa eile den bhóthar le siúl go fóill maidir leis sin. Tá go leor ag tarlú gan dabht. Bheadh muid ag moladh an méid oibre atá curtha isteach sa togra pleanála teanga. De réir mar a thuigim, agus muid ag caint inniu, tá 18 plean teanga curtha i bhfeidhm agus tá 22 duine fostaithe idir oifigí pleanála teanga agus ceathrar oifigigh cúnta pleanála teanga. Tá siad sin fostaithe cheana féin. Tá sé ró-luath aon bhreithiúnas a thabhairt air sin mar phróiseas ina iomlán nó maidir le haon éifeacht a bheas ag an bpróiseas sin ar úsáid na Gaeilge go laethúil. Beimid ag fanacht agus ag obair agus feicfimid céard a tharlóidh ansin.

Mar duine atá ag obair ar an talamh sa nGaeltacht agus atá ag déileáil le forbairt Ghaeltachta le níos mó na 25 bliain, caithfinn féin ardmholadh a thabhairt don mhéid atá ag tarlú ó thaobh na Gteiceanna agus na mol digiteacha atá á fhorbairt sna ceantair Ghaeltachta. Tá siad sin ag teastáil. Is cuimhin liom 20 bliain ó shin, bhí an méid sin caint ar chomh tábhachtach agus a bheadh sé ag an am. Bhí siad ag caint ar telecottaging. Sin an téarma a bhí in úsáid ag an am agus ar deireadh thiar thall is cosúil go bhfuil an telecottaging linn.

Ó thaobh Údarás na Gaeltachta de, chaithfinn a aithint go bhfuil cineál athnuachan déanta ar an rannóg atá bunaithe maidir leis an bhforbairt phobal. Tá sé sin ríthábhachtach. Chaithfinn a rá go bhfuil muid sásta go bhfuil muid ag fáiltiú roimh na harduithe beaga atá tagtha le cúpla bliain anuas. Chuaigh go leor obair isteach ansin, obair a rinne muid féin chomh maith. Mar a dúirt mé áfach, bheadh muid ag brath go bhfuil píosa maith fós le dul.

Rud nach bhfuil muid sásta faoi ná an difríocht atá ann idir choinníollacha oibre. Mar shampla, dá mbeadh duine ag obair taobh istigh de cheann de na heagrais Stáit Ghaeltachta seachas a bheith ag obair i gceann de na comharchumainn nó na comhlachtaí pobalbhunaithe, an difríocht atá ansin ná go bhfuil na heagrais phobail riartha ag coiste deonach áitiúil, go minic gan na háiseanna nó an maoiniú a bheadh ag teastáil leis an jab a dhéanamh i gceart. Ceann de na cúiseanna is mó a bheadh mise ag rá gur ceart go mbeadh níos mó maoiniú ag na heagrais phobail sin ná má tá duine ceaptha a bheith ag déanamh obair forbartha cruthaitheach, mar shampla, tá sé an-deacair uaireanta an obair sin a dhéanamh nuair atá duine ag caitheamh an méid sin ama agus fuinnimh ag déanamh buairt faoi conas a bhfuil sé nó sí chun maireachtáil ó thaobh maoiniú srl. Níor cheart go mbeadh ar na heagrais phobail Ghaeltachta sin troid ar son mhaoiniú ceart le go mbeadh siad in ann feidhmiú i gceart. Tá sé sin ag tógáil ó fhuinneamh cruthaitheach forbartha. Ba mhaith liomsa agus le Comhlachas na gComharchumann & Comhlachtaí Pobalbhunaithe go mbeadh maoiniú ceart ar fáil agus nach mbeadh gá leis an gcineál sin troid, bliain i ndiaidh bliana.

Ar an bpointe sin, creidimid freisin go mbeadh sé ríthábhachtach go mbeadh maoiniú aontaithe, ní ar bhunús bliantúil ach go mbeadh muid in ann iarratas trí bliana nó fiú cúig bliana a dhéanamh agus nach mbeadh muid ag cur an méid sin fuinnimh chuile bhliain isteach ar iarratas nua a dhéanamh. Mar shampla, tá mise ag plé le heagraíocht atá ann anois le 50 bliain agus an tseachtain seo tá mé ag líonadh isteach an t-iarratas mór fada, ag úsáid am a d'fhéadfaí a úsáid i slí níos cruthaithí nó a bheadh ar mhaithe le forbairt níos éifeachtaí.

Tá súil agam nach ndearna mé dearmad ar aon rud ansin.