Mr. Seán Ó Coinn:

Tá an-obair déanta ag na daoine a dhréachtaigh an Bille. Is bealaí iad na moltaí a chuireamar ar aghaidh inár n-aitheasc atá furasta go leor a chur i bhfeidhm, b’fhéidir, agus a láidreoidh an Bille go mór. Tá an ceart ag an Teachta nuair a luann sé an cheist faoi theanga agus "aird" versus "dualgas", is é sin "ní mór" versus "féadann" agus dá réir sin. Tá sé feicthe againn leis an mBille craolacháin nach bhfuil cumhacht láidir leis an téarma "aird a bheith ag" i reachtaíocht agus is cosúil nach bhfuil sainiú dlíthiúil ar caidé na dualgais a leagann aird a bheith ag Aire nuair atá sé ráite sa reachtaíocht. Is fiú athbhreithniú a dhéanamh air sin.

Tá an ceart ag an Teachta freisin maidir leis an gcoiste comhairleach, mar is moltaí le haghaidh cinntí a bheadh le déanamh ag Aire nó a leithéid, is dócha, atá i gceist againn. B’fhéidir gur chóir é sin a shoiléiriú san aitheasc seachas cinntí.

Maidir le cúrsaí taighde SPG, tuigim an deacracht atá ag grúpaí i láthair na huaire maidir leis an éiginnteacht agus mar sin de. Níl aon amhras orainne go bhfuil an SPG ar cheann de na scéimeanna is tairbhí dá bhfuil againn agus go bhfuil sé mar thaca mór ag grúpaí atá ag iarraidh an Ghaeilge a chur chun cinn ag leibhéal an phobail. Ba chóir dúinn é a fheiceáil mar chuid de mhórphacáiste de thacaí a chuirimid ar fáil ag leibhéal an phobail. Cuir i gcás go mbeadh airgead ar fáil ag gach grúpa SPG feasta dá bhfuil againn faoi scéimeanna na gcampaí samhraidh, na n-imeachtaí óige agus na bhféilte. Cuirtear cuid mhaith den airgead sin ar fáil dóibh lena chois sin. Síleann daoine, b'fhéidir, go rabhamar ag iarraidh ciorrú a dhéanamh ar an SPG. Ní hé sin é. Ní raibh ciorrú i gceist leis na moltaí a chuireamar faoi bhráid an phobail le gairid in 2019. Bhí sé bunaithe ar an gceist chéanna. Bhí méadú beag de €20,000 ann ar an milliún a bhí ar fáil do scéim reatha. Is de bharr buiséid atá rudaí mar sin, mar a dúirt an Teachta Ó Cuív. Má táimid chun airgead breise a chur isteach in SPG, caithfimid an t-airgead sin a bhaint ó rud éigin eile. Ní maith linn gur mar sin atá sé ach tá císte againn agus caithfimid é a ghearradh ar bhealach éigin. Ní raibh sé riamh i gceist againn go mbímid ag gearradh an chíste atá ar fáil don SPG ach go mbeadh líon níos mó grúpaí ann mar chuid de agus go mbeadh maoiniú ar fáil dóibh seachas an scéim a ghearradh.

Maidir leis an athbhreithniú, tá síneadh curtha ar fáil do na grúpaí reatha go dtí deireadh mhí an Mheithimh agus bheimis ag súil go mbeidh cinntí déanta ag an gcruinniú boird a bheidh againn i mí Feabhra. Níl an dáta agam ach is ag an dara cruinniú a bheidh ag Foras na Gaeilge sa bhliain úr a bheimid ábalta cinneadh a dhéanamh ag an bpointe sin. Beidh ceithre bliana nó mar sin de dhíth leis an scéim a reáchtáil.

Is scéim iomaíoch í agus b'fhéidir go síleann daoine nár chóir gur scéim iomaíoch a bheadh i gceist ach, ar an drochuair, níl go leor airgid againn fá choinne na n-iarratas uilig a fhaighimid i scéim ar bith. Tá ró-éileamh ar na scéimeanna uilig atá ag Foras na Gaeilge, ó na scéimeanna atá ann do na compántais drámaíochta, do na mórfhéilte agus na mionfhéilte, do na campaí samhraidh agus do na himeachtaí óige, do na scéimeanna pobal Gaeilge, agus mar sin de. Ar an drochuair, níl neart againn air sin agus caithfimid teacht ar bhealach éigin agus is é sin an bealach a leagann an reachtaíocht síos - go gcaithfear an maoiniú a chur ar fáil do na dreamanna is fearr a bhaineann úsáid as.

Téim ar ais chuig an bpointe a luaigh mé níos luaithe, is é sin go gcaitheann Foras na Gaeilge €1 as gach €2 ar chúrsaí forbartha pobail, nuair a chuirimid san áireamh an SPG, na scéimeanna eile sin a luamar agus an t-airgead a chuireamar ar fáil do na sé cheanneagraíocht. Is obair ríthábhachtach í na pobail sin á cumasú leis an nGaeilge a chur chun cinn agus le deiseanna úsáide a chur ar fáil sna pobail a úsáideann an Ghaeilge. Is mar sin a ba chóir dó a bheith. Ní shílimid go bhfuilimid ag caitheamh barraíochta sa réimse sin ar chor ar bith agus nílimid ag iarraidh gearradh siar air.

Chuir an Teachta Ó Cúiv ceist an é nach bhfuil airgead go leor againn maidir le maoiniú, agus an ceart aige. Déarfainn go bhfuil am scéal amhlaidh faoi gach grúpa nó foras Stáit cosúil linn. Ní leor an soláthar don éileamh atá ann. Is rud dearfach é sin go bhfuil an t-éileamh chomh mór sin. D'fháilteoimis roimh i bhfad níos mó airgid ná atá againn. Tá súil againn sna blianta beaga atá amach romhainn go bhfuil tús curtha le treocht leis sin a leanfaidh ar aghaidh, a mhacasamhail mar a rinneadh le grúpaí Stáit eile atá ag fáil i bhfad níos mó maoinithe ná a bhí siad le linn thréimhse na gciorruithe.

Tá an ceart ag an Teachta Ó Cúiv gur 75:25 an cóimheas atá i gceist go fóill agus an ceart aige gur 100% atá i gceist i gcás clár na leabhar Gaeilge. Maidir le clár Cholmcille, a láidríonn an nasc idir Gaeilge na hÉireann agus Gaeilge na hAlban, is 50:50 an deighilt idir an dá Rialtas i dtaca leis sin. Tagann 50% ón Tuaisceart agus 50% ón Deisceart.

Níl maoiniú caipitil againn. Is iad an dá Roinn a phléann leis sin go lárnach, cibé an scéal.

Maidir leis na meáin Ghaeilge, ba mhaith linn go mbeadh níos mó airgid ar fáil acu. Táimid bunaithe ar bhuiséad 2016 faoi láthair go dtí go gcluinimid scéal cinnte dá mhalairt. Mar a chuala an comhchoiste ó na grúpaí SPG, tá an-tóir ar cibé méadú a gheofaimid. Tá sé an-tábhachtach, mar a dúirt duine éigin amháin, nár chóir dúinn na síolphrátaí a ithe. Ba chóir dúinn a bheith iontach cúramach agus cothromaíocht a chinntiú sna rudaí a chuirimid maoiniú ar fáil dóibh. Tá na meáin an-tábhachtach. Cá bheimid gan tuairisc.ie? Tá sé deacair saol na Gaeilge a shamhlú gan na meáin Ghaeilge, agus gan foclóir ar líne a bheith ar fáil againn. Ní cuimhin leis na daoine óga atá ag teacht aníos foclóirí de Bhaldraithe agus Uí Dhónaill. D'fhás siad aníos le focloir.ie. Tá pobail na Gaeltachta i dteideal anois riar mar an gcéanna i dtaca leis sin de.

Mar thoradh ar na hathruithe a rinneamar sa chiste atá ar fáil againn do na meáin, beidh €40,000 níos mó ag dul i dtreo tuairisc.iegach bliain. Cé nach bhfuil an figiúr cruinn i mo cheann, bhíomar ábalta os cionn €50,000 a chur ar fáil dó mar airgead aonuaire le trealamh úr a cheannach sa dóigh is go mbeadh an trealamh ag teacht leis na hathruithe atá i ndiaidh teacht ar an saol le cúig bliana anuas ó thaobh cúrsaí teicneolaíochta de.

Maidir leis an mBille-----