Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Ar cheist na pleanála, is dóigh liom go bhfuil ceist fhíormhór ardaithe ag an ardrúnaí agus gur cheart dúinn breathnú air mar choiste. An bhfuil teipthe ag na comhairlí contae, agus an chomhairle cathrach i gcás na Gaillimhe, cosaint a thabhairt don Ghaeltacht mar Ghaeltacht?

Tá ceist Dála don tseachtain seo curtha síos agam faoi mo dhara phointe. Tá sé fíorphráinneach, go mórmhór i gcomhthéacs rudaí atá ag tarlú i gConamara agus i Ráth Chairn, go dtabharfaidh an tAire treoir maidir le caighdeán na Gaeilge. Go minic cuirtear coinníollacha láidre teanga ann, mar shampla go dtabharfaí 80% de na tithe go Gaeilgeoirí, ach faightear amach nach bhfuil aon tomhais ar céard is Gaeilgeoir ann. Tá formhór na ndaoine a cheadaítear do na tithe sin gan Ghaeilge agus is cinnte nach í an Ghaeilge teanga an bhaile. Is é an tslat tomhais ba cheart a bheith ann ná an mbeidh an cumas ann sna daoine sin go mbeadh an Ghaeilge mar theanga bhaile. Tá rud craiceáilte eile i bplean na Gaillimhe. Táthar ag caint ar an gcultúr. Céard a chuirfí leis an gcultúr? D'fhéadfadh iománaí as Cill Chainnigh a rá go bhfuil cultúr Éireannach faoi leith aige toisc go n-imríonn sé an iománaíocht. Ní aon bhaint aige sin leis an scéal. Is leis an Ghaeilge a bhaineann an Ghaeltacht, ní go háirithe leis an gceol, leis an iomáint ná leis an bpeil. Is dóigh liom go gcaithfear díriú air sin.

Is iad sin an dá rud gur mhian liom iad a ardú go sciobtha. Creidim gur cheart don choiste seo ceist na pleanála a phlé go sciobtha agus moltaí láidre a dhéanamh. Bheinn i bhfabhar an rud atá ráite maidir leis an Údarás. Idir an dá linn, ba cheart go gcuirfí brú láithreach ar an Aire. B'fhéidir gur féidir leis an gcoiste scríobh chuig an Aire maidir le caighdeán na Gaeilge atá ceadaithe sna clásáil teanga seo atá fairsing i gceadúnais phleanála sa Ghaeltacht.