Mr. Julian de Spáinn:

Bhain an chéad cheist leis na coláistí samhraidh. Tá thart ar €4 milliún curtha ar fáil dóibh chun teacht i gcabhair orthu. Cuirtear thart ar an méid céanna airgid ar fáil gach bliain. Níl freagra na ceiste ar eolas agam. Is é an moladh atá againn maidir leis an ábhar seo ná gur chóir tascfhórsa nó grúpa oibre sinsearach a chur ar bun láithreach bonn le cinntiú go n-osclóidh na coláistí samhraidh an bhliain seo chugainn, ag súil leis go mbeidh cúrsaí sláinte i gceart, nó go gcuirtear plean i bhfeidhm chun a chinntiú go n-osclófar iad an chéad bhliain eile.

Déarfainn rud amháin sa bhreis air sin. D'fhéadfadh grúpa mar seo a bheith ag breathnú i ndiaidh fiú 2022 freisin mar tá go leor constaicí ag teacht chun cinn do na coláistí samhraidh. Bhí cúpla coláiste samhraidh i dteagmháil liom ag rá go bhfuil sé an-deacair mná tí a mhealladh le leapacha a chur ar fáil. Tá fadhbanna níos fadtéarmaí ag teacht chun cinn do na coláistí samhraidh. Caithfear déileáil leis sin i slí chomhtháite. Molaimid go láidir go mbeadh tascfhórsa nó grúpa curtha ar bun gur féidir leis déileáil leis seo i gceart, oibriú amach plean A, plean B agus plean C don bhliain seo chugainn agus breathnú ar aghaidh go dtí an chéad bhliain eile. Ba chóir go mbeidh an HSE, nó FSS, mar chuid den chaint sin chun a chinntiú go mbeidh na coláistí samhraidh san áireamh má thagann, mar shampla, tástáil thapa i bhfeidhm an bhliain seo chugainn. Má tá an vacsaín ann faoin am sin, agus má thugtar tús áite do dhaoine aosta ar dtús agus do liosta grúpaí eile i ndiaidh sin, ba chóir go mbeidh na coláistí samhraidh ar an liosta freisin. Cé atá chun an méid seo a chinntiú mura bhfuil airgead leanúnach a thabhairt do na rudaí seo? Ba chóir na geallsealbhóirí a thabhairt le chéile, Comhchoiste Náisiúnta na gColáistí Samhraidh, Údarás na Gaeltachta, an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, an HSE agus an Roinn Oideachais san áireamh, chun tascfhórsa leanúnach a bhunú chun an fhadhb sin a réiteach agus chun oibriú amach cén t-airgead nó tacaíochtaí atá ag teastáil ní hamháin do 2021, ach 2022 chomh maith.

Ó thaobh ceist an Teachta Ó Cathasaigh, bhí mé ag breathnú ar phleananna forbartha na gcomhairlí contae. Tá méid áirithe rudaí gur féidir linn a dhéanamh leis na hacmhainní atá againn. Déanaimid gach iarracht. An-chuid den am, bímid ag freagairt na fadhbanna atá ag teacht chun cinn. Mar shampla, tá iarratais ar chead pleanála sa Rinn atá orainn freagairt dóibh. Bhí ceann i nDún Chaoin agus is maith é gur bhuaigh Breanndán Ó Beaglaíoch sa chás sin le déanaí. Tá iarratas eile idir lámha i Ráth Chairn. Táimid i gcónaí ag iarraidh cabhrú le grúpaí sa phobal i leith cásanna mar sin. Bíonn sé deacair a bheith réamhghníomhach agus a bheith chun tosaigh ar rudaí ach táimid ag déanamh iarracht agus tá moltaí á gcur le chéile againn.

Níos mó ná sin, ag an deireadh seachtaine d'fhoilsíomar moltaí do pholasaí náisiúnta do phleanáil tithíochta sa Ghaeltacht. Cuirfidh mé cóip de sin ar aghaidh chuig na baill. Sílimid go bhfuil ról ag an Aire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta chun treoracha a thabhairt do gach comhairle contae nach féidir leo iad a sheachaint ó thaobh cúrsaí pleanála sa Ghaeltacht chun nach dtiocfadh na fadhbanna seo chun cinn ar bhonn aonarach i ngach Gaeltacht, go háirithe nuair atá airgead d'fhorbróirí éagsúla i gceist. Ba chóir go mbeadh rud ann trasna an bhoird a réiteoidh an-chuid de na fadhbanna seo.

Rud eile atá ábhartha ná go bhféadfaí, faoi Acht na Gaeltachta, 2012, cumhachtaí a tharmligean ó na húdaráis áitiúla go dtí Údarás na Gaeltachta agus an fhoireann cheart a chur ar fáil don údarás le plé le cúrsaí pleanála tithíochta sa Ghaeltacht. Déanann sé sin an oiread céille agus loighic dúinn go mbeadh an dream atá i gceannas ar an bpleanáil teanga a chomhordú ag cinntiú go bhfuil an phleanáil teanga ag teacht leis an bpleanáil tithíochta. D'fhéadfaí sin a dhéanamh. Tá an reachtaíocht ann cheana féin. Is ceist tola é. Tuigim nach mbeadh aon údarás áitiúil ag iarraidh an chumhacht sin a chailleadh - tá seans ann go mbeadh drogall orthu dul síos an bhóthair sin - ach tá an oiread sin cásanna tar éis teacht chun cinn thar na blianta go bhfuil sé soiléir go bhfuil gníomh difriúil ag teastáil má táimid chun mórthionchar a imirt agus a chinntiú go ndéanfaí cosaint ar na Gaeltachtaí. Tá an polasaí sin foilsithe againn anois. Cuirfimid cóip ar fáil don choiste. Fáilteoimid roimh aon chabhair gur féidir leis an gcoiste thabhairt dúinn chun dul i bhfeidhm ar an Aire Tithíochta, Rialtais Áitiúil agus Oidhreachta.