Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 21 October 2020

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Cúraimí an Choimisinéir Teanga agus Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2019: An Coimisinéir Teanga

Photo of Aindrias MoynihanAindrias Moynihan (Cork North West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Déanfaidh mé iarracht m'aitheasc a choimeád gairid go leor. Cuirim fáilte ar an gcéad dul síos roimh an gCoimisinéir Teanga agus gabhaim comhghairdeas leis as a bheith athcheaptha chomh maith. Guím comhghairdeas leis an gCathaoirleach freisin agus go n-éirí leis sa ról mar Chathaoirleach.

Táim chun díriú isteach ar thrí ábhar faoi leith, más féidir liom le cead an choimisinéara. Is iad an Bille, Covid-19 agus An Garda Síochána.

Ar an gcéad dul síos is cinnte gur rud an-dhearfach an Bille nua agus na spriocanna, mar shampla, atá leagtha síos leis. Tá an coimisinéir tar éis an coiste comhairleach a lua ansin agus comhdhéanamh an choiste sin. Braitheann an coimisinéir gur chóir é a bheith níos leithne. An bhfuil aon duine, earnáil nó eagraíocht faoi leith i gceist ag an gcoimisinéir chun é a leathnú amach agus an féidir leis é sin a shoiléiriú, lena thoil?

Baineann an dara ábhar atá agam le Covid-19. Tá sé cinnte nuair a bhíonn rud éigin tábhachtach le rá agus má thagann sé i mBéarla amháin, seolann sé sin teachtaireacht an-láidir do mhuintir na Gaolainne. Tharraing go leor daoine sa bhaile aníos an t-ábhar sin nuair a tháinig sé chun cinn leis an ardteistiméireacht agus leis an gclárú i gcomhair na dtorthaí. Ní raibh an deis ag daoine i scoileanna a bheadh ag brath ar an mbónas tríd an ardteistiméireacht a dhéanamh trí Ghaeilge clárú i nGaeilge. Bhíodar i bponc - ní raibh a fhios acu an ag teacht nó ag imeacht a bheidís dá ndéanfaidís clárú i mBéarla. Léiríonn sé teachtaireacht láidir nuair atá na húdaráis ag úsáid an Bhéarla amháin. Feicimid go bhfuil níos mó de na leabhráin agus mar sin de ag teacht chugainn go dátheangach anois. An bhfuil sé sin le brath? An bhfeiceann an coimisinéir aon athrú le tamall anuas ann? An bhfuil an líon céanna gearán á ndéanamh? An mbraitheann an coimisinéir go bhfuil rudaí mar a bhíodar i mí an Mhárta, nó an bhfuil aon fheabhas tagtha ar an scéal sin?

Maidir leis An nGarda Síochána, caithfidh mé aontú leis an Teachta Daly go bhfuil sé áiféiseach go leor go bhfuil an deacracht seo tar éis leanúint ó 2011. Tuigim go bhfuil gealltanais tugtha maidir le hearcú agus tá An Garda Síochána le daoine nua a earcú agus breis maoinithe faighte acu chuige sin.

Nuair a thagann daoine amach as an traenáil, téann siad go dtí stáisiún faoi leith. Ní bheidh siad scaipthe ar fud na tíre. Ní bheidh siad ag dul go dtí ceantair Ghaeltachta agus mar sin de. Mar sin, ní fheadar an leor an sprioc sin mar shlat tomhais. Tá an coimisinéir ag faire ar na stáisiúin Ghaeltachta. An bhfuarthas aon ghealltanais mar gheall ar na stáisiúin Ghaeltachta ón gCoimisinéir nó ón Gharda Síochána? An raibh sprioc ar fáil uathu? Luadh sprioc de 10% i gcomhair earcaíochta. An bhfuil an sprioc sin á baint amach mar atá sé? Sin na trí ábhar faoi leith.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.