Barry Ward (Fine Gael) | Oireachtas source

Gabhaim buíochas leis an gCathaoirleach agus cuirim fáilte roimh an gcoimisinéir. Is comhalta nua den choiste seo mé ach táim ag tnúth go mór leis an obair. Ba mhaith liom a rá i dtús báire, nuair a fhéachaim tríd an seomra anseo, go bhfuil an chuid is mó de na comhaltaí ag teacht ó chontae nó ó Dháilcheantar ina bhfuil Gaeltacht ann.

Tagaim ó Dhún Laoghaire. Níl Gaeltacht ann ach dúirt duine liom go bhfuil níos mó Gaeilgeoirí a labhraíonn Gaeilge gach lá ina gcónaí i nDún Laoghaire ná in aon áit eile sa tír taobh amuigh den Ghaeltacht. Níl a fhios agam go cinnte an bhfuil sé sin fíor nó nach bhfuil ach déarfainn go bhfuil. Tá scoileanna ar nós Scoil Lorcáin agus Coláiste Íosagáin sa cheantar, agus tá Gaelscoil nua againn, Gaelscoil Laighean i nGráinseach an Déin. Tá a lán teaghlach i nDún Laoghaire a labhraíonn Gaeilge gach lá. Ní déarfainn go gceapann an coimisinéir é seo ach tá sé an-éasca dearmad a dhéanamh ar na codanna den tír nach bhfuil Gaeltacht iontu ach ina bhfuil mórán Gaeilgeoirí. Tá mórán daoine i nDún Laoghaire a labhraíonn Gaeilge gach lá agus a cheapann go bhfuil an-tábhacht ag baint leis an nGaeilge.

Tá ceist ghairid agam faoin mBille. Tá sé léite agam. I dtús báire chonaic mé go raibh leagan Gaeilge agus Béarla ann, ach chonaic mé freisin go dtagann an leagan Béarla ar dtús agus ansin an leagan Gaeilge. Ní thuigim cén fáth go bhfuil sé sin amhlaidh agus an coimisinéir ag labhairt faoin bpríomhtheanga. Creidim gur cheart go dtiocfadh an leagan Gaeilge ar dtús. Ag léamh alt 4 dom, agus an leasú a dhéanann an t-alt sin ar Acht na dTeangacha Oifigiúla, is í an fhadhb a bhí agam ná an cás a bhí os comhair na hArd-Chúirte faoin cheart a bheith ag daoine an síneadh fada a úsáid le linn dóibh a bheith ag déileáil leis an Stát. Ba chóir an ceart a bheith ag daoine a n-ainmneacha a bheith litrithe i gceart agus níl an ceart iomlán sin acu anois tar éis an cás sin a bheith os comhair na hArd-Chúirte. Feicim go bhfuil roinnt oibre déanta leis an Aire agus maidir leis an gcumhacht a bheidh ag an Aire chun déileáil leis na comhlachtaí Stáit ach nach cóir dúinn ceart iomlán an síneadh fada a úsáid a chur sa Bhille sin do dhaoine? Tá a fhios agam go raibh fadhb le Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, FSS, sa chás sin, ach le linn do dhaoine a bheith ag déileáil leis an Stát i ngach áit, nár chóir dúinn an ceart a thabhairt dóibh a bheith in ann an litriú ceart leis an síneadh fada den ainm a úsáid? Nár cheart dúinn rud éigin a dhéanamh i mBille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019 faoi seo? Níl sé déanta anois sa Bhille go dtí seo go bhfios dom.