Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Sílim féin gurbh fhiú comparáid a dhéanamh idir ceantar ina bhfuil líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge ard go leor, eolas atá ar fáil ón daonáireamh, agus na ceantar nár ghlac leis an gcuireadh. Mar shampla, sa Dáilcheantar s'againne, ghlac scoil amháin san áit is Gaelaí thart ar Mhaigh Cuilinn a bhí i gcónaí ag múineadh trí Ghaeilge leis an gcuireadh ach níor ghlac trí scoil eile leis. Bhí díomá orm nár ghlac, ar a laghad, dhá scoil leis. B'fhéidir gur tharla an méid a tharla i Maigh Cuilinn toisc gur ceantar uirbeach é atá ag fás. B'fhéidir go mbeadh éileamh ar Ghaelscoil - is é sin Gaelscoil Galltachta sa Ghaeltacht má thuigtear an rud atá i gceist agam - sa cheantar. Sílim gurbh fhiú dúinn é sin ar fad a scrúdú. Tá baile Mhaigh Cuilinn ag fás go mór. Má feictear ar an bhfás a tháinig ar Ghaelscoileanna ar imeall na Gaillimhe, is léir go bhfuil éileamh ar oideachas trí Ghaeilge i measc an phobail Bhéarla sa Ghaeltacht Galltachta in iarthar na cathrach. Tá an t-éileamh sin ann. Tá cúiseanna ann go bhfuil trí scoil in aghaidh scoil amháin leis an gcuireadh. Caithfear breathnú air sin. Bheadh sé spéisiúil breathnú ar áiteanna in oirthear na Gaillimhe ina bhfuil an Ghaeilge lagtha go mór, áiteanna ar nós Baile Chláir agus an Carn Mór.

Is féidir an rud céanna a dhéanamh i gContae Mhaigh Eo i mBéal an Mhuirthead agus mar sin de. Dá mbeadh comparáid déanta idir na scoileanna ar fhan siad amuigh as an scéim agus láidreacht na Gaeilge sna ceantair sin ón daonáireamh agus a sheiceáil nach bhfuil aon cheantar measartha láidir Gaeilge nach bhfuil scoil ar fáil atá ag múineadh trí Ghaeilge, beidh freagra againn, agus tá sé tábhachtach go mbeadh freagra air seo agus breathnú amach ar cheist seo na múinteoirí.

Níl locht ar bith agam ar mhúinteoir a ndeachaigh isteach i scoil ag múineadh an Bhéarla agus nár ceapadh riamh go dtiontódh an scoil go tobann ar an nGaeilge thar thréimhse cúig nó sé de bhlianta. Is é an rud is fearr is féidir a dhéanamh ná a bheith réalaíoch faoi seo agus a rá go bhfuil tuiscint againn ar an gcás agus go mbeidh deis ag múinteoir bogadh ar aghaidh má roghnaíonn scoil gach ábhair a mhúineadh trí Ghaeilge.

Tá rud spéisiúil ráite anseo-----