Oireachtas Joint and Select Committees
Thursday, 22 September 2016
Joint Standing Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Islands
Cur Chun Cinn agus Cothú na Gaeilge: Conradh na Gaeilge
2:15 pm
Mr. Julian de Spáinn:
Ba mhaith liom ar dtús roinnt eolais a thabhairt don choiste faoi chúrsaí maoinithe, go háirithe i gcás Foras na Gaeilge. Tugadh roinnt airgid breise do nach mór gach Roinn Rialtais anuraidh, roimh olltoghchán na bliana seo, le caitheamh ar rudaí éagsúla. I gcás Foras na Gaeilge, laghdaíodh an mbuiséad arís mar go bhfuil an fhoras ceangailte mar chomhlacht tras-Teorann leis an Rialtas ó Thuaidh. Ní dhearnadh aon iarracht méadú a thabhairt don fhoras. Tá laghdú eile, ó thaobh an maoinithe atá againn cheana féin don bhliain seo chugainn, curtha i láthair ag Foras na Gaeilge dúinne mar eagraíocht. Cé go bhfuil airgead breise ann ó Dheas, tá an cuma ar an scéal go bhfuil na laghdaithe agus na ciorruithe fós ag dul ar aghaidh maidir leis an méid airgid atá ar fáil don Ghaeilge. Is é sin fáth eile go bhfuilimid ag iarraidh teacht i dtír ar seo agus ag moladh go ndéanfar é go céimiúil thar trí bliana chun an t-airgead a bhí ann a fháil ar ais agus a úsáid leis an obair a dhéanamh. Bheadh sé fós níos lú ná mar a bhí sé sa bhliain 2008.
Tá an-damáiste déanta. Luaigh an Teachta go bhfuil níos lú eagraíochtaí i gceist anois. Rinneadh an-dochar don earnáil Gaeilge nuair a laghdaíodh an maoiniú a bhí ar fáil. Chaill roinnt mhaith de na daoine a bhí ag obair nó páirteach san earnáil seo a misneach nuair a bhí orthu an oiread sin ama a chaitheamh leis na ciorruithe seo, in ionad a bheith ag plé leis an nGaeilge a chur chun cinn i measc an phobail. Cé go bhfuil sé sin thart anois, is féidir an damáiste a rinneadh a fheiceáil go fóill. Tá ísliú tagtha ar na campaí samhraidh agus na h-imeachtaí óige. I gcás na scéimeanna pobail Gaeilge, mar shampla, níl ach ceithre lá maoinithe anois in ionad cúig lá. Muna féidir leis na scéimeanna teacht ar airgead don cúigiú lá, ní féidir leo daoine a fhostú ar feadh níos mó na ceithre lá sa tseachtain.
Tá córas scoláireachtaí ann do dhaoine ag teacht ó chúlra faoi mhíbhuntáiste agus cúlraí eile. Tá méid beag airgid ar fáil a chuirtear ar fáil do theaghlaigh ó Thuaidh. Iarradh córas Tríocha-Dó Chontae a bheith ann ach níl an t-airgead ann dó. Tá forbairt iontach ag dul ar aghaidh ó Thuaidh faoi láthair agus lár-ionaid Ghaeilge á dtógáil ar fud na Sé Chontae faoi láthair ach níl aon chiste mar sin ann ó Dheas.
D'fhéadfá a rá nach bhfuil an-chuid tar éis tarlúint nó go bhfuil damáiste déanta leis an laghdú airgid atá ann ó 2008 de 4ar aghaidh. Tá an plean don €18 milliún dírithe ar spriocthionscadail agus go mbeadh dreamanna áirithe faoi leith i gceannas orthu - bíodh siad san Foras na Gaeilge, Údarás na Gaeltachta, nó eagraíochtaí nó grúpaí eile atá luaite leis an airgead - agus beimid lán-mhuiníneach go bhfuil dóthain saineolais agus dóthain achmhainní ag na dreamanna sin chun go bhféadfadh siad na rudaí sin a chur i bhfeidhm.
No comments