Niall Ó Donnghaile (Sinn Fein) | Oireachtas source

Tairgim leasú Uimh. 6:

I leathanach 9, idir línte 29 agus 30, an méid seo a leanas a chur isteach: “Leasú ar alt 8 den Phríomh-Acht

4.Leasaítear alt 8 den Phríomh-Acht tríd an bhfo-alt seo a leanas a chur isteach i ndiaidh fho-alt (1):

“(1A) Déanfaidh an tAire, tar éis dul i gcomhairle leis an gCoimisinéir Teanga, agus tráth nach déanaí ná bliain tar éis an tAcht seo a achtú, tuarascáil a chur faoi bhráid Thithe an Oireachtais ina leagfar amach na féidearthachtaí atá ann chun an chosaint atá ann don cheart atá ag duine chun an Ghaeilge a labhairt in aon chúirt de réir fho-alt (1) a leathnú lasmuigh den chomhthéacs cúirte ionas go mbeidh cosaint ann don cheart atá ag gach duine chun cumarsáid a dhéanamh trí mheán na Gaeilge in aon áit sa Stát, lena n-áirítear aon tionól poiblí, ionad oibre nó comhthéacs sóisialta, agus maidir le córas pionós a d’fhéadfaí a chur i ngníomh dóibh siúd a dhéanann sárú ar an gceart sin, ar bhonn mhúnla an Bhirt Breatnaise sa Bhreatain Bheag.”.”.

Níl ach comhthéacs amháin ina bhfuil sonraithe sa dlí ag duine an Ghaeilge a úsáid sna cúirteanna agus tá sin de réir alt 8 d'Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003. Luaidh mé an dea-chleachtas idirnáisiúnta ní ba luaithe, agus sa Bhreatain Bheag tá beart Breatnaise i bhfeidhm le tamall de bhlianta anois a shoiléiríonn go bhfuil ceart ag duine an Bhreatnais a úsáid agus nach bhfuil cead ag duine nó eagras an ceart sin a shárú nó úsáid na Breatnaise a chosc.

Tá samplaí feicthe againn sa Stát seo de chomhlachtaí ag cur brú ar fhostaithe stopadh ag labhairt Gaeilge. Bhí an abhcóide Dáithí Mac Cárthaigh an-sásta go raibh ionadaí ar son AA Roadwatch in ann teagmháil a dhéanamh leis trí Ghaeilge go dtí gur tháinig stop leis an gcomhrá ar an bhfón. Bhí ar an leaid ar an bhfón teacht ar ais agus a rá nach raibh cead aige Gaeilge a labhairt agus go raibh siad faoi thaifead.

Le déanaí, ghabh Randox leithscéal gur chuir sé nóta timpeall ar fhostaithe ag meabhrú dóibh gan ach Béarla a labhairt san ionad oibre, fiú go sóisialta, nóta a scaipeadh ina mhonarcha Ghaeltachta i dTír Chonaill fiú. Tá an mhonarcha sin maoinithe ag Údarás na Gaeltachta. Níor tháinig Randox siar ón nóta sin ina mhonarcha sna Sé Contae, áfach. Seo chomhlacht atá ag fáil maoiniú don Ghaeilge ón Stát seo ag déanamh dochar do chearta teanga Gaeilgeoirí in Éirinn. Níor chóir go mbeadh fostóirí nó aon duine eile ach oiread in ann bac a chur roimh úsáid na Gaeilge, seachas i gcásanna eisceachtúla ina bhfuil cúis fíorthábhachtach ann le húsáid teanga eile. Is toisc sin atá Sinn Féin ag lorg tuarascáil faoi conas múnla na Breataine Bige a chur i bhfeidhm anseo agus úsáid na Gaeilge a chosaint sa dlí.