Fergal Browne (Fine Gael)

Cuirim fáilte roimh an Aire.

Seans go bhfuil a fhios aige go bhfuil gaelscoil agus gaelcholáiste i gCeatharlach, agus ba mhaith le roinnt de na daltaí go mbunófaí áiteanna speisialta le haghaidh daoine óga ionas go mbeidís ábalta dul ann agus spraoi a bheith acu agus iad ag labhairt Gaeilge. Tá an laghdú atá ag teacht ar an méid Gaeilge a labhraíonn daoine óga go huafásach agus, faraor, ag éirí níos measa le gach cluiche Playstation nua. Tá an cumas atá acu í a labhairt ag laghdú, agus tá an tsuim atá acu inár dteanga dhúchais beagnach imithe.

Níl iarracht ar bith á cur isteach ag an Rialtas an fhadhb seo a réiteach. Níl éinne ag iarraidh, fiú, í a aithint, mar bheadh náire orthu dá bhfeicfidís an fhianaise agus an easpa oibre agus dul chun cinn atá á dhéanamh acu. Thit leibhéal Gaeilge sna bunscoileanna le blianta beaga anuas, agus níl an Ardteist oiriúnach do shaolta na n-óg. Tá daltaí ag iarraidh pointí agus grádanna arda a bhaint amach, ach bíonn sé an-deacair dóibh de bharr a gcaighdeáin Ghaeilge. Tá scrúdú béil le déanamh acu, ach níl aon taithí acu an teanga a labhairt. Mar sin, conas a gheobhaidh siad na 25% atá tuillte ag an chuid is mó acu agus iad ag dul a staidéar. Tá sé fíor-dheacair, agus tá an t-am sroicthe againn anois rud éigin a dhéanamh faoi seo.

Is é mo thuairim go bhfuil áit shóisialach ag teastáil ó dhéagóirí chun dul ann agus a bheith lena gcairde le seans Gaeilge a labhairt. Ní féidir leis na múinteoirí ach an méid a dhéanamh atá sa téacsleabhar. Mar sin, tá sé suas do dhaltaí, do thuismitheoirí, agus don phobal an chuid eile a dhéanamh. Chabhródh na háiteanna seo go mór lena gcumas Gaeilge agus an smaoineamh atá acu uirthi. Níl féin-mhuinín acu labhairt as Gaeilge sna ranganna. Is rud deacair é muna bhfuil taithí ag duine air. Bheadh seans ag déagóirí Gaeilge a labhairt i dtimpeallacht dheas. Bheidís in ann feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge agus iad ag imirt cluichí lena gcairde. Tá fíor-riachtanas na háiteanna seo a chur ar fáil. Scaipfidís grá don teangain i measc aos óg na hÉireann aríst, agus dá mbeidís in ann an teanga a labhairt, bheidís ag iarraidh dul a dh'obair chun feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge scríofa i gcónaí.

Ní féidir linn seasamh siar ag féachaint ar an lagar mór seo atá ag tarlú lenár dteanga dhúchais. Tá orainn an grá a chur ar ais i gcroíthe na ndéagóirí. Ní féidir le múinteoirí agus tuismitheoirí íde béil a thabhairt dóibh muna bhfuil caighdeán sásúil acu. Níl an milleán go hiomlán orthu, agus tá orainn lámh chabhrach a thabhairt dóibh. Mar a deireann an seanfhocal: mol an óige, agus tiocfaidh sí. Is iadsan na síolta, agus beidh na caifeanna Gaeilge seo mar uisce orthu.