Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Is é ceann de na fáthanna go bhfuil muid ag iarraidh go mbeidh sé sa bhunreachtaíocht ná go bhfuil muid ag lorg cinnteachta agus go mbeadh sé soiléir ó thús. Tugann sé sin an t-am dóibh siúd atá ag smaoineamh ar a bheith san iomaíocht mar iarrthóir do thoghchán amach anseo, agus thuigfeadh siad gur sin an caighdeán atá de dhíth.

Is é ceann de na fáthanna go bhfuil dhá leasú istigh, leasú Uimh. 5 i m’ainm agus ainmneacha na dTeachtaí McGuinness, Quaide agus Connolly agus leasú Uimh. 6 i m’ainm agus ainm an Teachta McGuinness amháin, ná go bhfuil beagáinín difríochta eatarthu ar eagla nach bhfuil an tAire sásta glacadh leis an sórt caveat atá istigh i leasú Uimh. 5 a deir nach mbeidh “feidhm ag fo-alt (2D) maidir le cainteoirí dúchais Gaeilge.” Is é ceann de na rudaí a tháinig trasna nuair a bhí muid á phlé seo sa choiste ná gur shíl roinnt dóibh siúd a bhí ag teacht ó cheantair Gaeilge, gur cainteoirí dúchasacha iad, go mbeadh siad maslaithe dá mbeadh orthu dul agus test a dhéanamh chun aitheantas a fháil go raibh siad ag an leibhéal B2.

Tuigfinn dóibh. Is é sin an fáth go dtacaím leis sin. An fáth gur chuir muid leasú Uimh. 6 chun cinn ná go bhfuil muid cinnte de gur chóir go mbeadh, ar a laghad, B2 liostáilte nó go mbeadh tagairt ann dó ag an leibhéal seo. Mar a dúirt an tAire agus mar atá sé curtha faoi láthair, luaitear córas caighdeán bunaithe dár ndóigh ar an gCreat Comhchoiteann Tagartha Eorpach le haghaidh Teangacha ach go mbeifí in ann féachaint ar an gcóras agus an leibhéal inniúlachta. Luaigh an tAire go bhféadfadh sé a bheith ag leibhéal B2 nó níos airde ach d’fhéadfadh sé nó sí amach anseo a bheith ag leibhéal níos ísle ná B2. Is é sin an dainséar agus an fáth go bhfuilimid ag iarraidh an chinnteacht sin a bheith ann ó thús.

Nuair a bhí muid á phlé seo sa choiste agus anseo ar an Dara Céim, bhí sórt fuadar orainn mar bhí muid ag iarraidh go mbeadh an toghchán ann. Bhí muid ag ceistiú, dá mbeadh an reachtaíocht rite, an mbeadh go leor ama ag daoine a bhí ag iarraidh a bheith san iomaíocht ainmniúchán a chur isteach agus gach rud eile. Tá a fhios againn anois nach bhfuil an reachtaíocht chun a bheith rite ró thapa. Tá súil agam go mbeidh sé ann am éigin roimh an samhradh tríd an Seanad agus go mbeidh toghchán ann am éigin laistigh de dhá bhliain nó mar sin. Tá síneadh nó athainmniúchán déanta ar na comhaltaí atá ann faoi láthair agus, mar sin, is féidir leis an mbord atá ann leanúint ar aghaidh ar feadh dhá bhliain eile. Tugann sé sin an deis do dhaoine. Má dheireann an tAire nuair atá an Bille seo rite go mbeidh an toghchán i mí Dheireadh Fómhair, nó má tá an toghchán le bheith ar siúl an bhliain seo chugainn, beidh go leor ama ag daoine díriú isteach ar an gcáilíocht seo a fháil. An fhadhb atá ann ná go rithfear an tAcht agus go minic bíonn moill ann idir cinntí nó rialacháin teacht ó Aire. Má tá sé sa reachtaíocht ó thús, níl aon ghá le rialachán chun déileáil leis. Tuigeann daoine ó thús gur seo mar atá sé má tá tú ag iarraidh a bheith cáilithe chun seasamh sa toghchán nó má tá tú chun d’ainm a chur chun tosaigh tríd an gcóras roghnaithe, an tSeirbhís um Cheapacháin Phoiblí, gurb é seo, ar a minimum, an caighdeán. B’fhéidir go bhfuil cáilíochtaí breise atá ag teastáil, mar atá luaite ag an Aire, do dhuine a bhfuil spéis acu a bheith mar chathaoirleach. B’fhéidir go bhfuil cáilíochtaí faoi leith gur ghá dóibhsean a shroicheadh. Tá mise cinnte de gur chóir go nglacfar le, ar a laghad, leasú Uimh. 6, ach má tá an tAire ag iarraidh féachaint ar an difríocht idir leasuithe Uimh. 5 agus 6 agus míniú a thabhairt dúinn cén fáth nach bhfuil sé sásta glacadh le ceachtar acu, tá mé sásta éisteacht a thabhairt.

See this speech in context